Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στα τέλη Απριλίου, μιλώντας στο τηλεοπτικό κανάλι TV100, ο επικεφαλής της τουρκικής Προεδρίας Αμυντικής Βιομηχανίας Ισμαήλ Ντεμίρ κλήθηκε να σχολιάσει το γεγονός της προμήθειας από την Ελλάδα μαχητικών Rafale, υπό το ερώτημα κατά πόσο αυτό επηρεάζει τον συσχετισμό ένοπλης ισχύος με την Τουρκία. Ο Ντεμίρ σχολίασε: “Δεν θα σχολιάσω κατά πόσο αλλάζει τον συσχετισμό ισχύος. Ας τους αφήσουμε να θεωρούν ότι αλλάζει ο συσχετισμός ισχύος. Δεν θέλουμε να λέμε πολλά αλλά την ημέρα που θα πρέπει να επιδειχθεί η ισχύς στο πεδίο, θα δουν ποιος είναι ισχυρός“.
Την έκταση της επιδράσεως που θα έχει η προσθήκη μιας Μοίρας Rafale στην Πολεμική Αεροπορία, το γνωρίζουν καλύτερα απ’ όλους οι στρατιωτικές ηγεσίες των δύο χωρών. Πολύ περισσότερο δε, σε συνδυασμό με λοιπές κινήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Κι επειδή προς το παρόν προγράμματα ενισχύσεως και εκσυγχρονισμού των μαχητικών αεροσκαφών βρίσκονται σε εξέλιξη μόνο στην Ελλάδα, είναι φυσικό να υπάρχει μια “εγρήγορση” από τους απέναντι.
Ωστόσο, αυτά δεν είναι δουλειά του Ντεμίρ. Ο Ντεμίρ δεν είναι ο οποιοσδήποτε κρατικός αξιωματούχος, πολύ περισσότερο δε κάποιος πολιτικός που μπορεί και να δικαιολογείται να χρησιμοποιεί μεγαλοστομίες. Ως επικεφαλής της συνεπούς κρατικής πολιτικής ενισχύσεως της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, γνωρίζει λεπτομερώς το πλήθος αναπτυξιακών προγραμμάτων που βρίσκονται σε εξέλιξη, κάποια εξ αυτών Άκρως Απόρρητα που προορίζονται να προκαλέσουν “εκπλήξεις” σε κάποια αναμέτρηση. Οπωσδήποτε λοιπόν, ο Ντεμίρ, παρά τα όποια προβλήματα αντιμετωπίζονται κατά καιρούς στην επίτευξη του στρατηγικού σκοπού που έχει αναλάβει, μιλάει υπό το βάρος των εμπράκτων αποτελεσμάτων που έχει παρουσιάσει από πλευράς αναπτύξεως νέων οπλικών συστημάτων που ενισχύουν τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, των εξαγωγών αμυντικού υλικού που επιτυγχάνονται και αποφέρουν έσοδα στα κρατικά ταμεία αλλά και του δυναμικού εργασιακού περιβάλλοντος υψηλών απαιτήσεων που αναπτύσσεται δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας για νέους με απαιτητικές σπουδές.
Υπάρχει η πληροφορία ότι η Τουρκία είχε εκφράσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στην έκθεση αμυντικού υλικού DEFEA 2021 αλλά η Αθήνα αρνήθηκε διακριτικώς επειδή αντιλαμβανόταν τι θα σήμαινε η παρουσία ενός τουρκικού εθνικού περιπτέρου 1.000 τ.μ. στον εκθεσιακό χώρο. “Οπτικοποίηση” και μόνο ενός τέτοιου ενδεχομένου, είναι φυσιολογικό να δημιουργεί τον προφανή προβληματισμό, του τι γίνεται από την δική μας πλευρά. Όχι μόνο στην “επιφάνεια”, σε αυτά που λέγονται και φαίνονται δηλαδή, αλλά και “πίσω από τις κουρτίνες”, στο παρασκήνιο.
Στην DEFEA 2021 λοιπόν, ο επισκέπτης μπορούσε να δει αρκετές ελληνικές εταιρείες που είχαν να παρουσιάσουν προτάσεις και προϊόντα, ορισμένα ανέλπιστα ενδιαφέροντα και αξιόλογα. Εταιρείες και προϊόντα που ελάχιστη ή και καθόλου προβολή είχαν γνωρίσει, πέρα από τους “γνωστούς” παίκτες της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕΑΒΙ) που επίσης έδωσαν ένα αρκετά ελπιδοφόρο “παρών”.
Συμπτωματικώς, αυτή η εικόνα – εντύπωση συμβάδιζε με την γενική εικόνα δραστηριοποιήσεως της κυβερνήσεως στους εξοπλισμούς γενικότερα και, για να είμαστε πραγματιστές, λιγότερο στον χώρο της ΕΑΒΙ. Κι αυτό, επειδή όπως φαίνεται, μέχρι σήμερα η κυβέρνηση δεν έχει συνάψει σύμβαση προμήθειας αμυντικού υλικού στην οποία να εξασφάλισε σοβαρή εμπλοκή της ΕΑΒΙ, οι πρωτοβουλίες διασώσεως εταιρειών συνδέονται στενά με συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα ενώ, τέλος, τα αναπτυξιακά προγράμματα περιορίζονται σε συμμετοχή δράσεων στο πλαίσιο της ΕΕ (η οποία προσφέρει και το μείζον μέρος της χρηματοδοτήσεως) ενώ από το ΥΠΕΘΑ η αφιέρωση πόρων για Έρευνα & Ανάπτυξη είναι σχεδόν μηδενική.
Τα παρασκηνιακά δρώμενα, δεν μπορούσαν να μην γίνουν αντιληπτά, με ένα απλό “ρεπορτάζ” ανά τα ελληνικά περίπτερα. Επί τριήμερο η παρουσία πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας στους χώρους της εκθέσεως, μια σοβαρή αλλαγή σε σχέση με την “εποχή DEFENDORY”, που η ηγεσία περιοριζόταν μόνο στην πρώτη ημέρα της εκθέσεως. Αλλά, ποιους επισκέφθηκαν και κατά πόσο ουσιώδεις διαπιστώσεις έγιναν, αυτό είναι άλλο θέμα. Ασφαλώς και η μέριμνα για επισκέψεις σε κρατικές εταιρείες μπορεί να έχει μια προτεραιότητα, όπως και στους μεγαλύτερους εκπροσώπους των ιδιωτικών εταιρειών λόγω αυτονόητων παραμέτρων ικανοτήτων, αποδόσεως, αποτυπώματος.
Από εκεί και πέρα όμως, ποια η παρουσία και το ενδιαφέρον ενδεικτικώς, του υπουργού Οικονομικών; Ο οποίος ως αρμόδιος για τις κρατικές ΕΑΒ, ΕΑΣ, δεν πρέπει να ενδιαφέρεται και για τον λοιπό κλάδο; Ποιό το επίκεντρο των άλλων εκπροσώπων του πολιτικού κόσμου που περιηγήθηκαν την έκθεση; Αντιστοίχως, ποιά η ενημέρωση που επεδίωξαν τα μέλη των αρμοδίων ειδικών επιτροπών της Βουλής; Την έκθεση επισκέφθηκε και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού και έκανε επαφές, μια πρόσθετη ένδειξη υπάρξεως ενός “κεντρικού” ενδιαφέροντος για την ΕΑΒΙ.
Το μέτρο όμως της αποδόσεως των επισκέψεων αυτών, τουλάχιστον στους εκπροσώπους των ελληνικών εταιρειών με τους οποίους μιλήσαμε, περιοριζόταν στον σκεπτικισμό. Ουδείς έδειξε να… πανηγυρίζει. Ουδείς θεωρεί ότι τα όσα ελέχθησαν με πολιτικούς φορείς, μπορούν να αποφέρουν σημαντικούς καρπούς. “Λόγια, λόγια, μέχρι αποδείξεως του εναντίου”, ήταν η γενική αίσθηση. Και εδώ που τα λέμε, κάπως έτσι ήταν και στις εκθέσεις του παρελθόντος. Εάν όμως επιβεβαιωθεί και πάλι το ίδιο, τότε δεν έχουμε να περιμένουμε τίποτα.
Ενδεικτικώς, το “μεγαλύτερο” νέο προϊόν που παρουσιάσθηκε στα περίπτερα των ελληνικών εταιρειών, το τεθωρακισμένο όχημα ΟΠΛΙΤΗΣ, που ξένα μέσα έκριναν σκόπιμο να παρουσιάσουν ως πρώτο έκθεμα όλης της εκδηλώσεως, δεν έδειξε να συγκεντρώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον των αρμοδίων. Μόνο ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος τίμησε με την παρουσία του την EODH και δύο τρεις άλλοι κυβερνητικοί βουλευτές, που ενδιαφέρθηκαν για το έκθεμα. Συμπτωματικώς ίσως, άπαντες από την Βόρειο Ελλάδα, δηλαδή την περιφέρεια στην οποία ανήκει η συγκεκριμένη εταιρεία. Οι λοιποί πολιτικοί, κυβερνητικοί ή κρατικοί λειτουργοί περί την ΕΑΒΙ, όπως και βουλευτές των αρμοδίων ειδικών επιτροπών της Βουλής, δεν… κατάφεραν να βρουν τον δρόμο για το περίπτερο, αναζητώντας φαίνεται το “εθνικό όχημα” σε κάποια από τα περίπτερα των ξένων.
Μήπως έχουμε εδώ μια απτή απόδειξη ενός δομικού προβλήματος; Δηλαδή της μειονεκτικής θέσεως των εταιρειών στην περιφέρεια, που βρίσκονται μακράν των κέντρων αποφάσεων και διεργασιών του Αθηνοκεντρικού κέντρου εξουσίας; Όταν άπαντες υποτίθεται ότι κόπτονται για την “ανάπτυξη της περιφέρειας”, δηλαδή των αραιοκατοικημένων περιοχών στις οποίες οι νέοι δεν μένουν επειδή δεν βρίσκουν δουλειές, προφανώς δεν περισσεύει χρόνος και χώρος για… δυσνόητα κεφάλαια της παραγωγής.
Όλα αυτά τα “παρασκηνιακά”, επιβεβαιώνουν την έλλειψη κεντρικού ενδιαφέροντος, ελέγχου και διοικήσεως, σε έναν κρίσιμης σημασίας παραγωγικό χώρο. Συναρμόδια υπουργεία, με αρμόδια όργανα χωρίς πραγματική εξουσία, αποδεικνύονται ανίκανα για συντονισμό και αποτέλεσμα. Ενισχύουν τις φωνές εκείνες που καλούν τους αρμοδίους να καθιερώσουν τον κατάλληλο κρατικό φορέα με τις ανάλογες εξουσίες και πόρους, υπό την καθοδήγηση ενός αξιοκρατικώς αναδεδειγμένου τεχνοκράτη. Ο οποίος θα καταρτίζει την στρατηγική, θα θέτει πρόγραμμα με στόχους και θα προβαίνει σε ετήσιους απολογισμούς. Ο οποίος θα αντιμετωπίζει δίκαια όλους τους συντελεστές της ΕΑΒΙ, χωρίς κρυφές ατζέντες αλλά με βάση τα αποτελέσματα και τις προοπτικές. Όπως κάνει ο Ντεμίρ και το τουρκικό κράτος με συνέπεια εδώ και χρόνια. Ασχέτως του ότι δεν αρέσουν τα αποτελέσματά τους και κάνουμε ότι δεν τα βλέπουμε.
Mπορεί λοιπόν τα Rafale, τα F-16, οι φρεγάτες και ό,τι άλλο αγοραστεί έτοιμο από τους ξένους, να “απασχολούν” πάρα πολύ τους Έλληνες πολιτικούς αλλά αυτά δεν είναι το μείζον για τον Ντεμίρ. Μέχρι να αποφασισθεί η καθιέρωση ανάλογης θέσεως εδώ, ας ελπίσουμε ότι στην επομένη DEFEA το ενδιαφέρον του πολιτικού κόσμου για την ΕΑΒΙ θα είναι πιο γνήσιο.
Γεώργιος Τρουλλινός: πόροι υπάρχουν – Το 1% της αξίας των εξοπλιστικών για R&D
