Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Συμπληρώθηκε δεκαήμερο από την παράδοση της εκθέσεως που είχαν αναλάβει υποχρέωση να παρουσιάσουν στο Κονγκρέσο τα Υπουργεία Αμύνης και Εξωτερικών των ΗΠΑ, ως προς το πρόγραμμα παραδόσεων μαχητικών F-35 στην Τουρκία και ουδείς φαίνεται να “ασχολείται”. Μάλλον φυσιολογικό, διότι πουθενά η έκθεση που παρέδωσε στις 16 Νοεμβρίου ο υπουργός Αμύνης Τζιμ Μάτις δεν φαίνεται να συνηγορεί υπέρ της διακοπής του προγράμματος με οποιαδήποτε μορφή. Η έκθεση, επί της ουσίας σκιαγραφεί απλώς την κατάσταση στην οποία βρίσκονται αυτή την στιγμή τα πράγματα ενώ με ασφάλεια μπορούμε να υποθέσουμε ότι τονίζει τις αρνητικές επιπτώσεις στο πολυεθνικό πρόγραμμα, από μια τέτοια εξέλιξη, γεγονός που σε μεγάλο βαθμό προεξοφλεί αυτό που αδυνατούσαν ορισμένοι να αντιληφθούν: ότι τα συμφέροντα είναι πολύ μεγάλα και ότι η στρατηγικής φύσεως “επένδυση” που έκανε η Τουρκία στο F-35, “δένει” τις ΗΠΑ έναντι αυτής. Όσοι είχαν σπεύσει να υπενθυμίσουν παλαιότερα παραδείγματα ακυρώσεως πωλήσεως αμερικανικού αμυντικού υλικού και ιδίως μαχητικών αεροσκαφών, δεν έκαναν τον κόπο να δουν την απλή πραγματικότητα ότι Ιράν και Πακιστάν, ήταν απλοί αγοραστές μαχητικών F-14 και F-16 αντιστοίχως ενώ στην περίπτωση των F-35, η Τουρκία έχει θέση βιομηχανικού εταίρου.
Εν πάση περιπτώσει, εάν η υποβληθείσα έκθεση περιείχε έστω και υπόνοια προτροπής για “αποβολή” της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 ή την δέσμευση των παραδόσεων προς αυτήν, θα είχαν εμφανισθεί ήδη σχετικές διαρροές στον Τύπο.
Η περίπτωση των προσφάτων αμερικανοτουρκικών “διαφορών”, περιλαμβάνει δύο περιπτώσεις προγραμμάτων προμήθειας αμυντικού υλικού, που επιβάλουν να εισακουστεί η άποψη και του Υπουργείου Αμύνης. Αλλά από τον Δεκέμβριο του 2017, οι δύο πλευρές έχουν ορίσει διμερείς επιτροπές που εξετάζουν ένα προς ένα τα ζητήματα, με σκοπό να καταλήξουν σε λύσεις συμβιβασμού. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σαφές ότι υπερτερούν τα πολιτικά κριτήρια έναντι των όποιων στρατιωτικών ενστάσεων, που εντοπίζονται σε ζητήματα διαρροής τεχνολογίας από την συνύπαρξη στο τουρκικό οπλοστάσιο των F-35 με το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα μεγάλου βεληνεκούς S-400.
Μπορούμε να υποθέσουμε με μεγάλη βεβαιότητα ότι στο τέλος η Τουρκία θα παραλάβει και τα δύο οπλικά συστήματα -εκτός της περιπτώσεως μιας πολύ σοβαρής ανατροπής- μέσα από “δεσμεύσεις” που θα αναλάβει αυτή έναντι των ΗΠΑ, στην περίπτωση των S-400. Το γενικό πλαίσιο έχει ήδη τεθεί και αναμένονται οι οριστικές αποφάσεις. Το θέμα είναι λοιπόν, ποιες θα είναι αυτές οι τουρκικές δεσμεύσεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι ενδείξεις ότι η Τουρκία προετοιμάζει τον αποκλεισμό της προμήθειας και του αμερικανικού συστήματος Patriot. Η αμερικανική πλευρά έκανε το “λάθος” να βασίσει την στρατηγική διεξόδου της στην εξασφάλιση ως “αντάλλαγμα”, της αγοράς από την Τουρκία και του αμερικανικού συστήματος Patriot, μέσα από μια βελτιωμένη προσφορά. Εμπρός σε αυτή την κατάσταση, η τουρκική κυβέρνηση φέρεται να καταφεύγει σε έναν πολιτικό ελιγμό, προετοιμάζοντας νομικό πλαίσιο που θα απαγορεύει στην κυβέρνηση προμήθεια και των δύο συστημάτων! Εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι η Τουρκία προχωρά ήδη σε συνεργασία με την Γαλλία και την Ιταλία για την μελλοντική ανάπτυξη εγχωρίου συστήματος αυξημένων επιδόσεων, είναι ευνόητο ότι δεν μπορεί να συσσωρευθούν τρία μείζονα συστήματα της κατηγορίας στο τουρκικό οπλοστάσιο.
Υπό το πρίσμα αυτό, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα “ανταλλάγματα” που θα δεχθεί να παραχωρήσει η Τουρκία στις ΗΠΑ, θα είναι περιορισμένης αξίας και περισσότερο συμβολικά. Γεγονός που θα συνιστά σημαντική διπλωματική νίκη γοήτρου, έναντι της συμμάχου υπερδυνάμεως… Θα καταφέρει λοιπόν ο Τραμπ να πείσει τον Ερντογάν να αγοράσει και Patriot;
