Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε πρόσφατο άρθρο του, το πρακτορείο Reuters επανέρχεται στην Επιχείρηση SINDOOR και τις εχθροπραξίες Ινδίας – Πακιστάν το διάστημα 7-10 Μαΐου. Το άρθρο υπογράφουν Άγγλος βραβευμένος δημοσιογράφος με καταγωγή από το Πακιστάν και επικεφαλής του Γραφείου Πακιστάν και Αφγανιστάν του Reuters και Ινδός συνάδελφος, ανταποκριτής του πρακτορείου στο Νέο Δελχί. Οι υπογράφοντες επικαλούνται ως πηγές αξιωματούχους και των δύο χωρών, συνεπώς το άρθρο θεωρείται τουλάχιστον ικανοποιητικού βαθμού αξιοπιστίας.
Στην Επιχείρηση SINDOOR είχαμε αναφερθεί με άρθρο στις 10 Μαΐου, επιδιώκοντας μία συνοπτική ανάλυση κι επισήμανση σημείων ενδιαφέροντος, με βάση τα περιορισμένα στοιχεία που είχαν παρουσιασθεί μέχρι τότε και πριν τις επίσημες ενημερώσεις στις οποίες προέβησαν εκπρόσωποι των ενόπλων δυνάμεων των δύο χωρών. Η ανάλυση κι εκτιμήσεις μας, είχαν επιβεβαιωθεί σε μεγάλο βαθμό αλλά με το νέο άρθρο του Reuters, νομίζουμε ότι αξίζει επιπλέον σχολιασμός και εξαγωγή συμπερασμάτων ελληνικού ενδιαφέροντος.
Κατ’ αρχάς, επιβεβαιώνεται ότι η στρατιωτική ηγεσία του Πακιστάν απέδωσε προτεραιότητα στην επίτευξη καταρρίψεων μαχητικών Rafale, ως του πλέον εξελιγμένου τύπου στο εχθρικό οπλοστάσιο. Ως πρώτη αντίδραση μετά τον εντοπισμό των ινδικών σχηματισμών, ήταν η άμεση απογείωση μαχητικών J-10C κινεζικής προελεύσεως και επικαλούμενο δύο Ινδούς αξιωματούχους, το άρθρο υποστηρίζει ότι οι Πακιστανοί πέτυχαν τακτικό αιφνιδιασμό, επειδή οι πληροφορίες των Ινδών απέδιδαν μικρότερο βεληνεκές στον πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς PL-15 που χρησιμοποιήθηκε. Στις ανοικτές πηγές αναφέρεται ότι η έκδοση εξαγωγής PL-15E έχει μέγιστο βεληνεκές περί τα 145 χλμ. εν σχέσει με τα 200 χλμ. του βλήματος. Οι Πακιστανοί υποστηρίζουν ότι τα βλήματα εκτοξεύτηκαν από απόσταση περίπου 200 χλμ. ενώ οι Ινδοί ότι αυτό έγινε από ακόμη μεγαλύτερη απόσταση, επομένως οι Κινέζοι είχαν πωλήσει την διαβαθμισμένη έκδοση του όπλου. Ο ισχυρισμός περί βολής από μεγαλύτερη απόσταση των 200 χλμ. έχει νόημα, επειδή κατά την στιγμή της βολής ο στόχος μπορεί να απέχει συγκεκριμένη απόσταση αλλά εφόσον οι αντίπαλοι συγκλίνουν, η απόσταση μειώνεται και το όπλο δεν εξαντλεί απαραιτήτως την επίδοση βεληνεκούς. Στο άρθρο μας τον περασμένο Μάιο, σημειώναμε το στοιχείο των επιδόσεων αποκαλύψεως στόχων του ραντάρ των J-10CE, της εκδόσεως εξαγωγής του μαχητικού που έχει παραλάβει το Πακιστάν, που ως ανάλογο περίπου του βεληνεκούς του PL-15E, δεν εξασφάλιζε πλήρη εκμετάλλευση των επιδόσεων του πυραύλου σε εμπλοκές BVR. Εφόσον οι βολές εκτελέσθηκαν από τα 200 χλμ. περίπου, επιβεβαιώνεται ουσιαστικώς ότι οι Πακιστανοί εκμεταλλεύθηκαν τις υπηρεσίες Αερομεταφερόμενου Συστήματος Εγκαίρου Προειδοποιήσεως & Ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) για την επίτευξη συνεργατικής εμπλοκής: βολή με το ραντάρ του J-10CE εκτός λειτουργίας ώστε να μην συνεγερθεί ο εχθρικός σχηματισμός και τροφοδοσία στοιχείων στοχεύσεως στο βλήμα κατά την πτήση του από το ΑΣΕΠΕ.
Το επιχειρησιακό ερώτημα εν όψει Typhoon ή/και F-35 στην Τουρκία
Το άρθρο, αν και δεν αναφέρει συγκεκριμένα την εφαρμογή τέτοιων τακτικών, αναγνωρίζει ότι οι Πακιστανοί απολάμβαναν αποτελεσματικότερης δικτυοκεντρικής διασυνδέσεως πόρων, που εξασφάλιζε ανώτερη εικόνα τακτικής καταστάσεως και ταχύτερο κύκλο “φονικής αλυσίδος”. Οι Πακιστανοί υποστηρίζουν ότι έχουν σε διασύνδεση αισθητήρες συστημάτων ξηράς, αέρος και διαστήματος, όπως και ότι διεξήχθησαν επιχειρήσεις Ηλεκτρονικού Πολέμου που υποβάθμισαν την απόδοση των δικτύων εγκαίρου προειδοποιήσεως και επικοινωνιών των Ινδών. Οι τελευταίοι δήλωσαν ότι δεν “τυφλώθηκαν” δορυφόροι τους (που σε μία αεροπορική αναμέτρηση εξάλλου δεν μπορούν να παράσχουν αξιοποιήσιμες πληροφορίες σε τακτικώς κρίσιμο χρόνο) ούτε και τα Rafale αλλά παραδέχονται ότι αυτό φαίνεται να συνέβη με τα Su-30, των οποίων επιδιώκεται η αναβάθμιση. Αυτά ωστόσο, δεν αποκλείουν τον επηρεασμό της λειτουργίας των επιγείων σταθμών ραντάρ και επικοινωνιών από ηλεκτρονικές παρεμβολές ενώ είναι ενδιαφέρον ότι δεν γίνεται καθόλου λόγος για την συμμετοχή ΑΣΕΠΕ από πλευράς Ινδών!
Ενδιαφέρον σημείο είναι ότι φαίνεται να επιβεβαιώνεται η υποψία μας πως η διασύνδεση μέσω ζεύξεως δεδομένων εγχωρίου αναπτύξεως (“Link 17” κατά τα δημοσιεύματα) όπως υποστηρίζουν οι Πακιστανοί, αφορά μόνο το κινεζικό αεροπορικό υλικό. Δεν έχει γίνει καμμία αναφορά συμμετοχής μαχητικών F-16 στις 7 Μαΐου, στοιχείο που ενισχύει την υπόθεση ότι οι Πακιστανοί χρησιμοποίησαν μόνο κινεζικά J-10 και JF-17, προϊόν συνεργασίας Κίνας – Πακιστάν. Επομένως, εντοπίζεται μάλλον μία συνεργασία με την Κίνα για την διασύνδεση με τα συστήματα ΑΣΕΠΕ, τουλάχιστον τα 4 κινεζικής προελεύσεως ZDK-03. Δεδομένου ότι διαθέσιμη είναι μόλις μία Μοίρα F-16 Block 52+ και περί τα 50-60 F-16 Block 15 MLU/ADF υποβαθμισμένων επιδόσεων, είναι σαφές ότι η Πακιστανική Αεροπορία αποδίδει προτεραιότητα πλέον στην ανάπτυξη δυνατοτήτων των J-10, που προς ώρας εξοπλίζουν μία μόνο Μοίρα, και των εγχωρίων 150 περίπου JF-17.
Οι Ινδοί παραδέχονται ότι υστερούν σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα, λόγω της διαθέσεως μαχητικών τριών διαφορετικών προελεύσεων και του ότι ο κορμός της δυνάμεώς τους αποτελείται από ρωσικά Su-30.
Το άρθρο του Reuters υποστηρίζει ότι οι Πακιστανοί είχαν οργανώσει “ενέδρα”, αναμένοντας το αεροπορικό χτύπημα των Ινδών κι έχοντας σχεδιάσει συγκεκριμένο τρόπο δράσεως για την αντιμετώπισή της. Είχαμε περιγράψει τον Μάιο πως όλα έδειχναν ότι και οι δύο πλευρές δεν είχαν πρόθεση να παραβιάσουν τα αεροπλάνα τους τα σύνορα αλλά ενώ οι Πακιστανοί είχαν σκοπό να ανοίξουν πυρ, οι Ινδοί σχεδίασαν μία επιχείρηση αεροπορικών προσβολών στόχων εδάφους χωρίς να έχουν προβλέψει αντίδραση σε περίπτωση εμπλοκής – κλιμακώσεως. Οι Πακιστανοί, άφησαν τους Ινδούς να ρίξουν τα όπλα αέρος – εδάφους καταφέρνοντας τα πλήγματα που επεδίωκαν στους καθορισμένους στόχους και μετά επιτέθηκαν στα ινδικά αεροπλάνα. Αυτοί οι κανόνες εμπλοκής αιφνιδίασαν ανεπίτρεπτα τους Ινδούς, οι οποίοι όπως είχαμε σημειώσει, επέδειξαν άκαμπτη σχεδίαση και τρόπο ενεργείας, αφού δεν αντέδρασαν άμεσα.
Επιχείρηση SINDOOR: Τί πιθανώς έγινε με τα ινδικά Rafale και τα πακιστανικά J-10C
Η εκτίμησή μας επιβεβαιώνεται αφού Ινδοί αξιωματούχοι αποδίδουν το αποτέλεσμα στις διαταγές – κανόνες εμπλοκής που είχε η Ινδική Αεροπορία. Ο Ινδός Ακόλουθος Αμύνης στην Ινδονησία, μιλώντας σε σεμινάριο, έχει πει ότι χάθηκαν ορισμένα αεροπλάνα, «αποκλειστικώς και μόνο εξαιτίας των περιορισμών που είχε θέσει η πολιτική ηγεσία να μην προσβληθούν [πακιστανικές] στρατιωτικές εγκαταστάσεις και η αντιαεροπορική τους άμυνα». Προφανώς η ινδική κυβέρνηση θεώρησε ότι εφόσον η επίθεση αφορούσε “τρομοκρατικούς στόχους”, το Πακιστάν δεν θα διακινδύνευε κλιμάκωση αναλαμβάνοντας πολεμική δράση – μία εντελώς αυθαίρετη υπόθεση η οποία φαίνεται ότι “έδεσε τα χέρια” της Ινδικής Αεροπορίας. Εξ αυτού πιθανώς, εξηγείται η διαφαινόμενη απουσία ινδικού ΑΣΕΠΕ από την σχεδίαση των Ινδών. Δηλαδή η στρατιωτική ηγεσία παρασύρθηκε και παγιδεύτηκε ανεπίτρεπτα, χωρίς να έχει προβλέψει άμεση αντίδραση και αίτηση αλλαγής κανόνων εμπλοκής σε περίπτωση κλιμακώσεως από τον εχθρό.
Συνοπτικώς, μπορούμε να σταθούμε στις εξής επισημάνσεις ελληνικού ενδιαφέροντος:
- Το σκοτάδι που είχε η Ινδική Αεροπορία ως προς τον τύπο και τις επιδόσεις όπλων του εχθρού, αναδεικνύει τον κίνδυνο τακτικού αιφνιδιασμού που ελλοχεύει στην περίπτωση του εξοπλισμού των τουρκικών αεροσκαφών με όπλα αέρος – αέρος και άλλων κατηγοριών εγχωρίου προελεύσεως, των οποίων οι επιδόσεις είναι άγνωστες.
- Αναδείχθηκε η σημασία του ποιοτικού πλεονεκτήματος που προσέφερε η μόλις μία Μοίρα μαχητικών J-10 με το ανάλογο απόθεμα βλημάτων PL-15. Εν τούτοις, αεροπορικές επιχειρήσεις δεν διεξήχθησαν τις επόμενες ημέρες, επομένως είναι άγνωστη η επίδραση των λίγων κορυφαίων μαχητικών σε παρατεταμένη πολεμική αναμέτρηση ισοτίμων αντιπάλων. Σε αυτή την κατάσταση βρίσκεται σήμερα η Πολεμική Αεροπορία με την 332 Μοίρα, οφείλοντας να την προετοιμάσει ώστε να μπορεί να μεγιστοποιήσει την απόδοση των Rafale σε απαιτητικές καταστάσεις.
- Οι δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις και ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος συνεισφέρουν αποφασιστικώς στην έκβαση των επιχειρήσεων. Η Πολεμική Αεροπορία, διαχρονικώς στρέφει το ενδιαφέρον και κατευθύνει τους πόρους της στην δύναμη μαχητικών αεροπλάνων, υποβαθμίζοντας τα στρατηγικής σημασίας μέσα ΑΣΕΠΕ, το δίκτυο αεροπορικού ελέγχου και άλλους τομείς όπως ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος. Έτσι, αποκτά μεν μαχητικά ικανά για επιχειρήσεις σε δικτύωση αλλά με μικρές διαθεσιμότητες μέσων ΑΣΕΠΕ και καθόλου υποστήριξη Ηλεκτρονικού Πολέμου. H ανυπαρξία σχετικών επενδύσεων σε τέτοιους τομείς, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις ενέργειες της τουρκικής αεροπορίας.
- Η Πακιστανική Αεροπορία μπορεί να πέτυχε τακτικό αιφνιδιασμό και καταρρίψεις ινδικών αεροπλάνων αλλά η Ινδία είχε την δυνατότητα και το επόμενο τριήμερο συνέχισε τις εχθροπραξίες, αναλαμβάνοντας επιχειρήσεις εναντίον του δικτύου αντιαεροπορικής αμύνης και του συστήματος αεροπορικού ελέγχου της Πακιστανικής Αεροπορίας, για να ακολουθήσουν επιθέσεις σε 7 αεροπορικές βάσεις. Στις επιθέσεις αυτές χρησιμοποιήθηκαν μαχητικά με βλήματα αέρος – επιφανείας πλεύσεως μεγάλου βεληνεκούς, βαλλιστικοί πύραυλοι, περιπλανώμενα πυρομαχικά κ.λπ. Η Πακιστανική Αεροπορία δεν φαίνεται να απογείωσε αεροπλάνα για αναχαίτιση, τα κινεζικής προελεύσεως πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς δεν έδειξαν ικανά να αναχαιτίσουν τις απειλές των πυραύλων κρουζ και επιδιώχθηκε ανταπόδοση με χαμηλότερης καταστροφικότητος μέσα. Οι αεροπορικές βάσεις του Πακιστάν υπέστησαν πλήγματα σε διαδρόμους και κτίρια αλλά όχι εκτεταμένες καταστροφές, δεδομένου ότι οι πύραυλοι Brahmos, SCALP EG και οι βαλλιστικοί, δεν βρίσκονται πάντα σε μεγάλους αριθμούς στο απόθεμα, λόγω κόστους. Εάν επιλεγόταν συγκέντρωση της ισχύος πυρός σε μία ή δύο αεροπορικές βάσεις, πιθανώς να είχαν επιτευχθεί απώλειες και σε μαχητικά αεροπλάνα. Από αυτή την άποψη, οι Πακιστανοί μπορεί να κέρδισαν τις εντυπώσεις στην αρχική φάση των εχθροπραξιών αλλά στην συνέχεια εμφανίστηκαν να μην μπορούν να αποφύγουν τα υπό περιορισμούς πλήγματα σε υποδομές, των Ινδών. Οι τελευταίοι, υποστηρίζουν ότι το τριήμερο 8-10 Μαΐου κατάφεραν σοβαρά πλήγματα στις υποδομές εγκαίρου προειδοποιήσεις και τα διοικητικά κέντρα των ενόπλων δυνάμεων του Πακιστάν.
- Η Ινδία, μετά τις απώλειες που υπέστη στις 7 Μαΐου, αποφάσισε να συνεχίσει τις εχθροπραξίες επειδή αντιλήφθηκε ότι αν σταματούσε, ο εχθρός θα πανηγύριζε δικαιολογημένα: έναντι κάποιων “τρομοκρατικών στόχων” που είχαν πληγεί, καταρρίφθηκαν ινδικά αεροπλάνα χωρίς καν να επιδιωχθεί απάντηση. Εν τούτοις, η παρέμβαση των ΗΠΑ και ο τρόπος που χειρίσθηκε το ζήτημα ο πρόεδρος Τραμπ, εξίσωσαν τις δύο χώρες, αφού δεν “αναγνωρίσθηκε” ότι το Νέο Δελχί απαντούσε σε μία τρομοκρατική επίθεση που είχε υποστεί. Ο επικοινωνιακός τρόπος διαχειρίσεως του προέδρου Τραμπ που ενόχλησε την Ινδία, δείχνει ότι για την Ουάσιγκτον ενώ είναι απολύτως θεμιτό το άνοιγμα στην πέμπτη ισχυρότερη οικονομία του κόσμου και σοβαρό θεωρούμενο αντίβαρο στην Κίνα, δεν υπάρχει πρόθεση απομονώσεως του Πακιστάν – ένας σύμμαχος των ΗΠΑ, που ενώ διαχρονικώς διατηρεί δεσμούς με τρομοκρατικές οργανώσεις και δεν καταδικάζεται γι’ αυτό, θεωρείται ότι ανήκει στην δυτική σφαίρα επιρροής, παρά το άνοιγμά του στην Κίνα. Πρόκειται εξάλλου για δύο πυρηνικές δυνάμεις. Συμπερασματικώς, σε πολιτικό επίπεδο, δεν είναι εξασφαλισμένο ότι μεταξύ δύο εμπολέμων θα “δικαιωθεί” αυτός που έχει επικρατήσει σε στρατιωτικό επίπεδο, οπότε και δεν έχει νόημα να επιδιώξει “λελογισμένη” χρήση της ένοπλης ισχύος του λόγω φόβου κλιμακώσεως.
Επιχείρηση SINDOOR: Τί πιθανώς έγινε με τα ινδικά Rafale και τα πακιστανικά J-10C
