Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να αναδεικνύει καθημερινώς τον ρόλο και την επίδραση των drone χαμηλού κόστους, προσφέροντας σοβαρά ερεθίσματα, μπορούμε να σταθούμε σε ένα ακόμη προϊόν στην συγκεκριμένη κατηγορία που παρουσίασε ελληνική εταιρεία στην διάρκεια της εκθέσεως αμυντικού υλικού DEFEA 2023.
Η ALTUS LSA παρουσίασε το ATLAS 8/H (Heavylifter) που λόγω του όγκου – διαστάσεών του, εμπίπτει στην κατηγορία των βαρέων drone με ικανότητα μεταφοράς φορτίου. Πρόκειται για οκτακόπτερο, με τέσσερα δίδυμα στροφεία αντίστροφης περιστροφής, μέγιστου βάρους απογειώσεως 90 κιλών και μεταφορικής ικανότητος 40 κιλών φορτίου. Πέραν όμως της ικανότητος μεταφοράς εξωτερικού φορτίου, οι άνθρωποι της εταιρείας μας επεσήμαναν ότι λόγω όγκου, το drone έχει και εσωτερικό χώρο 155 λίτρων, στον οποίο είναι δυνατή όχι μόνο η εσωτερική μεταφορά φορτίου αλλά και η εγκατάσταση ηλεκτρονικών συστημάτων αποστολής, αναλόγως των απαιτήσεων του χρήστη.
Το ATLAS 8/H έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι μπορεί να προσφερθεί σε υβριδική διαμόρφωση, ως προς την ισχύ του. Βασιζόμενο σε ηλεκτροκινητήρες, μπορεί να πετάξει μέχρι τα 20 χλμ., αλλά στην περίπτωση συνδυασμού ηλεκτροκινητήρα και βενζινοκινητήρα μέχρι τα 80 χλμ. Η αυτονομία πτήσεως κυμαίνεται στις δύο περιπτώσεις σε 25 λεπτά και 4 ώρες αντιστοίχως.
Στο έκθεμα, το drone έφερε ενδεικτικό φορτίο 6 βλημάτων όλμου των 81 mm, που στην περίπτωση βλημάτων 60 mm, πολλαπλασιάζονται. Για αποστολές ανεφοδιασμού μαχομένων τμημάτων, μπορούν να μεταφερθούν πυρομαχικά, ιατρικό υλικό, ξηρά στοιχεία κ.λπ.
Στο πλαίσιο του προγράμματος ATLAS 8/H, η εταιρεία εξετάζει και την μεταφορά ειδικού φορτίου για ναυτικό αγώνα. Η γενική ιδέα είναι η μεταφορά μίας αυτόνομης “τορπίλης”, ικανής για φάσμα αποστολών, από επιτήρηση, αναγνώριση, συλλογή πληροφοριών κ.ά.
Η συγκεκριμένη αντίληψη, πηγάζει από την συνεργασία που έχει ήδη η ελληνική εταιρεία ως επικεφαλής για τον συντονισμό του ερευνητικού έργου καινοτομίας ENDURUNS, με την ιταλική Graal Tech, που ειδικεύεται στα ναυτικά ρομποτικά συστήματα. Το ENDURUNS είναι έργο έρευνας και καινοτομίας, το οποίο ανατέθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon 2020 της ΕΕ και αποβλέπει στην ανάπτυξη ενός υβριδικού Αυτόνομου Υποβρυχίου Σκάφους (AUV) με κυψέλες υδρογόνου για καύσιμο, προκειμένου να διακρίνεται από μεγάλη αυτονομία επιχειρήσεων, ακόμη και μηνών. Το AUV προβλέπεται να έχει ικανότητα αφέσεως και επιστροφής στην βάση, από αεροπορικό μέσο ή πλοίο ευκαιρίας ενώ χάρη στα μέσα επικοινωνιών θα έχει ικανότητα μεταδόσεως και ενημερώσεως δεδομένων. Η αποστολή του θα είναι η χαρτογράφηση βυθού με ανάλυση της τάξεως των 100 μέτρων αλλά η κατασκευή του θα είναι τμηματικής αντιλήψεως ώστε να έχει και άλλες ικανότητες επιτηρήσεως για γεωφυσικές μελέτες, παρακολούθηση θαλασσίου ζωικού πλούτου κ.λπ. Ως φορτίο πλοίου, το AUV είναι προσαρμοσμένο επί αυτόνομου σκάφους επιφανείας και αποσπάται από αυτό όταν καταδύεται για την αποστολή. Το αυτόνομο σκάφος επιφανείας που φέρει ηλιακές επιφάνειες για ισχύ από ανανεώσιμες πηγές, επικοινωνεί με το AUV (ζεύξη WiFi για την επιφάνεια και υποβρύχιος ακουστικός μετατροπέας σε κατάδυση) και την βάση στην ξηρά, για συνεχή ανταλλαγή δεδομένων αναλόγως της εξελίξεως της αποστολής.
Για τον ρόλο του AUV, η Graal Tech έχει αναπτύξει το σχήματος τορπίλης X-300 που μπορεί να εξελιχθεί και για αμυντικές εφαρμογές και βρισκόταν στο περίπτερο της ALTUS.
Το X-300 αποτελείται από δύο κυλίνδρους κατασκευασμένους από σύνθετα υλικά, συνδεόμενους με δύο εξωτερικά πλαίσια στα οποία φέρονται κινητήρας, επιφάνειες ελέγχου και ασκός αέρος για την ρύθμιση της πλευστότητος. Στο μέσον της “τορπίλης”, δείγμα της οποίας υπήρχε στο περίπτερο της ALTUS, μπορεί να προσαρμοστεί ο εξοπλισμός αποστολής. Ο ειδικός φορέας που υφίσταται, εντός του οποίου εγκαθίσταται ο εξοπλισμός αποστολής, είναι σχεδιασμένος ώστε να έχει ουδέτερη πλευστότητα και ισορροπία και δεν απαιτεί οποιαδήποτε ρύθμιση, ούτε επηρεάζει την ναυτιλία της τορπίλης.
Ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του X-300 είναι η υψηλή ικανότητα ελιγμών χωρίς να διαθέτει κινητές επιφάνειες ελέγχου. To AUV φέρει οπίσθιο αμφίδρομο ωθητήρα ενώ οι κινήσεις σε κατακόρυφο επίπεδο και κατά αζιμούθιο εκτελούνται από δύο ζεύγη πρόσθετων αμφίδρομων ωθητήρων τοποθετημένων χιαστεί στην πλώρη και την πρύμνη. Τυπικά AUV σχήματος τορπίλης μπορούν να ελιχθούν μόνο μετά από την ανάπτυξη κάποιας ταχύτητος καθώς η ενέργεια αυτή βασίζεται στην υδροδυναμική ώθηση που δίνουν οι ωθητήρες και οι επιφάνειες ελέγχου. Αντιθέτως, το X-300 είναι σε θέση να περιστραφεί γύρω από το κέντρο του ακόμη και όταν ο οπίσθιος ωθητήρας είναι εκτός λειτουργίας και μπορεί να κινηθεί στα δύο επίπεδα. Τις κινητικές ικανότητες γενικότερα, επαυξάνει ο θάλαμος ασκού που φέρει, μέσω του οποίου ρυθμίζεται η πλευστότητα.
Από πλευράς τεχνικών χαρακτηριστικών, το X-300 είναι μήκους 2,22 μέτρων, έχει διάμετρο 155 χιλ. και βάρους 29 κιλών ως φορτίο. Μπορεί να καταδυθεί σε βάθος 300 μέτρων ενώ αναπτύσσει μέγιστη ταχύτητα 5 κόμβων. Η αυτονομία του με την μέγιστη ταχύτητα πλεύσεως ανέρχεται σε 14 ώρες ενώ διαφορετικά, χάρη στους συσσωρευτές Ιόντων Λιθίου (Li-Ion) 24 Volt, μπορεί να πλεύσει για πολλές ημέρες. Για την ναυτιλία βασίζεται σε GPS, βυθόμετρο και τρισδιάστατο κλισιόμετρο. Προ μηνών, η Graal Tech παρουσίασε μία βραχύτερη έκδοση, το X-300 MCM Compact, μήκους 1,7 μέτρου και βάρους μικρότερου των 20 κιλών, ικανού για μέγιστη ταχύτητα 4 κόμβων και αυτονομία συσσωρευτού 8-10 ωρών.
To Χ-300 χρησιμοποιείται από το Ιταλικό Ναυτικό ενώ αξιοποιείται σε διάφορες εφαρμογές όπως αποστολές εξουδετερώσεως ναρκών και αυτοσχεδίων εκρηκτικών μηχανισμών στην θάλασσα, εκπαίδευση στον ανθυποβρυχιακό αγώνα με τεχνητή προσομοίωση υποβρυχίων απειλών, παθητική ακουστική παρακολούθηση κ.λπ.
