Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η κατάσταση στην Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία δεν είναι αυτή που θα μπορούσε να είναι. Όλοι την γνωρίζουμε και δεν μας αρέσει να την αντιμετωπίζουμε. Το αποτέλεσμα είναι λυπηρό και μόνο δάκρυα οργής μπορεί να προκαλεί.
Απέναντί μας, η Τουρκία που έχει εφαρμόσει ένα συνεπές κρατικό πρόγραμμα επενδύσεως στην Αμυντική Βιομηχανία, προχωρά με γοργά βήματα και παρουσιάζει διαρκώς νέα προϊόντα. Τελευταίος μείζον σταθμός από πλευράς επιτευγμάτων, η πρώτη πτήση του Μη Επανδρωμένου Αεροσκάφους Μάχης Bayraktar Akinci, τον περασμένο Δεκέμβριο. Προϊόν της εταιρείας Baykar, σκόρπισε χαρά και υπερηφάνεια στους εργαζομένους της αλλά και σε ολόκληρη την χώρα, με εμβληματική την εικόνα μιας κοπέλας που στον σταθμό ελέγχου εδάφους, την αποτύπωσε η κάμερα να δακρύζει από συγκίνηση, την στιγμή της απογείωσης.
Μπορούμε να ζήσουμε ως έθνος τέτοιες ανάλογες στιγμές;
Τι απολογισμό μπορούμε να κάνουμε για τα τελευταία έτη, στην Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία; Όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν, ασχολήθηκαν στον έναν ή άλλο βαθμό κυρίως με τις κρατικές εταιρείες. Δύο μείζονες μεγάλες συμβάσεις ανατέθηκαν σε ξένη εταιρεία, χρησιμοποιώντας πάντα μεταξύ των επιχειρημάτων και το σύνθημα “διάσωση της ΕΑΒ”. Οι συμβάσεις, μικρό ποσοστό πραγματικού αναπτυξιακού – κατασκευαστικού έργου προσέφεραν και μικρός αριθμός λοιπών εταιρειών ενεπλάκη στον κύκλο εργασιών. Είναι σαφές ότι στην αντίληψη των κυβερνόντων, όταν γίνεται λόγος περί Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, στο μυαλό τους έχουν κατά βάση τις κρατικές εταιρείες.
Όμως οι κρατικές ΕΑΒ, ΕΑΣ, ΕΛΒΟ, λόγω δομικών παθογενειών και σοβαρών προκλήσεων με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες, δεν έχουν αναπτύξει νέα προϊόντα τα τελευταία αρκετά έτη. Συνεπώς, τι μπορούν να πωλήσουν ώστε να έχουν τουλάχιστον έναν στοιχειώδη κύκλο εργασιών με σταθερή ροή εσόδων; Τυπικό παράδειγμα των ημερών αυτών, η προμήθεια 30.000 αβολίδοτων φυσιγγίων 7,62 mm για τις ανάγκες του Ελληνικού Στρατού, μέσω της ελεύθερης αγοράς. Διότι, αφενός δεν δίδονται τα χρήματα που θα έπρεπε για προμήθειες των Ενόπλων Δυνάμεων, ώστε να αγοραστούν μεγαλύτερες ποσότητες προς κάλυψη των συνολικών αναγκών, αφετέρου δεν συμφέρει να λειτουργήσει η γραμμή παραγωγής των ΕΑΣ για μια τόσο μικρή παραγγελία.
Κι όμως. Βλέπουμε πόση ενεργητικότητα και πόρους, απορροφούν από τις κυβερνήσεις οι διαρκείς προσπάθειες “διασώσεως” των κρατικών αμυντικών βιομηχανιών. Χωρίς όμως αντίκρυσμα.
Στον αντίποδα βρίσκονται οι ιδιωτικές εταιρείες. Οι οποίες λόγω της φύσεώς τους, έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερους χρόνους αντραποκρίσεως ενώ βασιζόμενες στις εξαγωγές επιβιώνουν και αναπτύσσουν κάποια νέα προϊόντα. Τι “σημασία” όμως αποδίδουν οι κυβερνώντες στην ιδιωτική πρωτοβουλία;
«Ελλάδα 2021»: Ας βάλουμε στόχους ένα ελληνικό όχημα, ένα φορτηγό, ένα UAV
Υπάρχουν δύο “απλά” πράγματα που μπορούν να γίνουν, όταν υπάρχει πολιτική βούληση και στοιχειώδες ενδιαφέρον για έναν κλάδο αιχμής όπως είναι η Αμυντική Βιομηχανία. Ακόμη και τώρα, που η κατάσταση είναι περίπου σε τέλμα, μπορούν να γίνουν βασικά πράγματα για να επέλθει σταδιακή ανάκαμψη σε βραχυπρόθεσμο πλαίσιο. Ναι ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΟ. Ούτε καν μεσοπρόθεσμο.
α) Διά νόμου, προβλέπεται ετησίως η αφιέρωση 1% από τις εξοπλιστικές δαπάνες, να αφιερώνεται για σκοπούς Έρευνας & Ανάπτυξης. Δηλαδή στα 530 εκατ. ευρώ που προϋπολογίσθηκαν στους αμυντικούς προϋπολογισμούς των τελευταίων ετών για εξοπλισμούς, θα έπρεπε να αφιερώνονται 5 εκατ. ευρώ για προγράμματα αναπτύξεως νέων προϊόντων από τις Αμυντικές Βιομηχανίες. Η ΓΔΑΕΕ, θα συγκεντρώνει προτάσεις εταιρειών για ανάπτυξη νέων συστημάτων και βάσει αξιολογήσεως των απαιτήσεων των Γενικών Επιτελείων, θα χρηματοδοτούνται από το κονδύλι των 5 εκατ. ευρώ. Μικρά στοχευμένα προγράμματα, με χρηματοδότηση της τάξεως του 1 και 2 εκατ. ευρώ, μπορούν να καλυφθούν ανέτως, αποφέροντας αξιόλογα προϊόντα. Είναι απολύτως εφικτή η χρηματοδότηση ακόμη και 2-3 προγραμμάτων ετησίως, με το συγκεκριμένο ύψος χρηματοδοτήσεως.
Στα τέλη του 2014, η τότε αρμόδια ΑΝΥΕΘΑ Φ. Γεννηματά είχε δεσμευθεί ότι αυτό πλέον γίνεται πραγματικότητα. Από το 2015 μέχρι σήμερα, ποτέ δεν εφαρμόσθηκε ο νόμος. Κανείς πρωθυπουργός, κανείς υπουργός δεν ενδιαφέρθηκε. Εάν εφαρμοζόταν, αυτό σημαίνει ότι την περίοδο 2015-2019 θα είχαν αφιερωθεί περί τα 25 εκατ. ευρώ. Μπορεί να φανταστεί κανείς πόσα νέα προϊόντα θα είχε παρουσιάσει σήμερα η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία; Τουλάχιστον 5-10. Αντ’ αυτών, οι αρμόδιοι του ΥΠΕΘΑ τριγυρνούν τα τελευταία έτη σε διεθνείς εκθέσεις όπου εγκαινιάζονται Ελληνικά Περίπτερα με σχεδόν ανύπαρκτα νέα προϊόντα.
β) Η ανάπτυξη νέων ελληνικών προϊόντων, προοριζομένων σε πρώτη φάση να καλύψουν συγκεκριμένες επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, απαιτεί την αφιέρωση χρηματοδοτήσεως για την υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων προμήθειας. Η χρηματοδότηση αυτή, δεν απαιτεί ετησίως παρά την αφιέρωση μερικών δεκάδων εκατομμυρίων, δεδομένου ότι όλες οι συμβάσεις αποπληρώνονται σε βάθος ορισμένων ετών. Η αναθέσεις προγραμμάτων σε ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες τα τελευταία έτη, δίνουν μια αντιπροσωπευτική εικόνα για το ύψος της επενδύσεως που απαίτησαν.
Η σύμβαση που ανατέθηκε στην ΘΕΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ για 1.950 ΟΝΥΠΑΣ, ήταν ύψους περίπου 17 εκατ. ευρώ.
Η σύμβαση που ανατέθηκε στην INTRACOM DEFENSE για το σύστημα επικοινωνιών ΑΙΓΕΑΣ, ήταν ύψους 28,5 εκατ. ευρώ περίπου.
Συνεπώς, ετήσια αφιέρωση περί των 50 εκατ. ευρώ για συμβάσεις προμήθειας των νέων προϊόντων που θα παρουσιάζει η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, κρίνεται επαρκής. Η αύξηση κατά 10% των εξοπλιστικών δαπανών, για την στήριξη των ελληνικής παραγωγής συστημάτων, δεν μπορεί να θεωρηθεί δυσβάστακτη, ακόμη και για τα δεδομένα των σκληρών ετών της περιόδου των Μνημονίων. Πρόκειται για χρήματα τα οποία επειδή θα κατευθύνονται σε ελληνικές εταιρείες, στην ουσία θα επιστρέφουν στο κράτος ανακυκλωμένα, μέσω φορολογίας και τονώσεως της οικονομίας από την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την αύξηση των εξαγωγών.
Υπάρχει τίποτα ιδιαίτερο από πλευράς βαθμού δυσκολίας συλλήψεως των ανωτέρω; Είναι τόσο δύσκολο να ενδιαφερθεί ένας πρωθυπουργός ή το Υπουργικό Συμβούλιο για την εκπόνηση μιας τέτοιας πρωτοβουλίας, η οποία ούτε καν “Στρατηγικό Σχέδιο” δεν μπορεί να θεωρηθεί; Είναι απλές πρακτικές.
Γιατί δεν μπορεί η παρούσα κυβέρνηση, η οποία έχει ανακηρύξει μάλιστα ως στόχο, τον μεγαλοπρεπή εορτασμό της επετείου των 200 ετών από την Παλιγγενεσία, να θέσει μια σαφή στοχοθεσία αναπτύξεως εθνικών αντιπροσωπευτικών προϊόντων από την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία; Mόνο χορούς, πανηγύρια, συναυλίες και ομιλίες, θα έχουμε στο “Ελλάδα 2021”; Δεν αξίζουν λίγα δάκρυα χαράς και υπερηφάνειας, όχι απλώς για τους προγόνους και το παρελθόν, αλλά και για σημερινά χειροπιαστά εμβληματικά επιτεύγματα που είναι βέβαιο ότι μπορούμε να καταφέρουμε; Υπάρχει ακόμη χρόνος. Αναζητείται πολιτική βούληση.
«Ελλάδα 2021»: Ας βάλουμε στόχους ένα ελληνικό όχημα, ένα φορτηγό, ένα UAV
