Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 20 Νοεμβρίου, άρθρο που παρουσιάσθηκε στην ηλεκτρονική σελίδα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ (Νικόλας Κατσίμπρας) με τίτλο “Λιβύη: Το σήμα κινδύνου που αγνοήθηκε”, παρουσίαζε στοιχεία από την αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων της 17ης Σεπτεμβρίου, που σημαδεύτηκε από την τραγική απώλεια ανθρωπίνων ζωών σε τροχαίο δυστύχημα.
Από τον τίτλο του άρθρου, φαίνεται ότι επίκεντρο των νέων στοιχείων που υποτίθεται ότι φέρνει στο φως, είναι ότι το ΕΤΑ, προσωπικό του οποίου διατέθηκε για την αποστολή, στο θέμα της Ασφαλείας είχε δήθεν επισημάνει τον κίνδυνο τροχαίων ατυχημάτων ενώ, στην σχετική Εκτίμηση Κατάστασης Ασφαλείας της ΔΕΠ, δεν γινόταν αναφορά σε αυτό.
Είτε ο αρθρογράφος σκοπίμως παραπληροφορεί, είτε έχει πέσει θύμα παραπληροφόρησης από τις πηγές του. Το απόσπασμα περί Ασφαλείας, που το δημοσίευμα υποστηρίζει ότι είναι από παρουσίαση του ΕΤΑ, εάν όντως είναι του ΕΤΑ, αφορά προφανώς την ενημέρωση (briefing) για την αποστολή, που γίνεται στο προσωπικό, στο πλαίσιο της μονάδος. Το ΕΤΑ, όπως κάθε μονάδα, δεν έχει δυνατότητα οργανικής συλλογής και επεξεργασίας πληροφοριών. Επομένως, δεν μπορεί το ΕΤΑ να παρουσιάσει στα προϊστάμενα κλιμάκια αξιολόγηση κινδύνων και εκτίμηση επιπέδου απειλής στην Λιβύη. Ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Οι Πληροφορίες διοχετεύονται “από επάνω προς τα κάτω”. Ο Κλάδος Πληροφοριών του ΓΕΕΘΑ είναι αρμόδιος γι’ αυτές τις απαιτητικές εργασίες και οι Πληροφορίες (Intelligence) που έχουν προκύψει από την επεξεργασία ενημερώσεων (Raw Information) όλων των πηγών του, διαχέονται προς τα υφιστάμενα κλιμάκια.
Επομένως, το απόσπασμα που παρουσιάζει το δημοσίευμα για την Εκτίμηση Κατάστασης Ασφαλείας και την Εκτίμηση Επιπέδου Απειλής, είναι προϊόν του Κλάδου Πληροφοριών του ΓΕΕΘΑ, που εν συνεχεία μεταφέρθηκε αρμοδίως. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, επισημαίνεται ότι στην Ανατολική Λιβύη (εκεί που θα επιχειρούσε η ελληνική αποστολή κι όχι γενικώς σε όλη την χώρα) «το επίπεδο απειλής […] εκτιμάται ως ΧΑΜΗΛΟ. Δεν υπάρχει απειλή από ένοπλες οργανώσεις (τρομοκρατικές, πολιτοφυλακές, ξένες ΕΔ», ακριβώς όπως έχει περιγράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ από την πρώτη στιγμή, ότι ήταν και η αξιολόγηση του Υπουργείου Εξωτερικών.
Το απόσπασμα για την Ασφάλεια, που αποδίδεται στην παρουσίαση του ΕΤΑ, έχει ένα ενδιαφέρον στο σημείο που αναφέρει: «Ο παραλιακός δρόμος μεταξύ Zawiyah και Τρίπολης, παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο. Τα τροχαία ατυχήματα είναι συχνά και οδηγούν συχνά σε θανάτους». Μια απλή ματιά στον χάρτη, δείχνει ότι το τμήμα Zawiyah – Τρίπολης βρίσκεται στην Δυτική Λιβύη, δηλαδή στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που σχεδιάστηκε η επιχείρηση! Αναφέρεται λοιπόν στην γενική εικόνα που επικρατεί στην Λιβύη, όπως εξάλλου είναι προφανές από την αρχή της παραγράφου. Πιθανώς υπάρχει και συνέχεια στο κείμενο που εξειδικεύει για το τι ισχύει στην Ανατολική Λιβύη, δημιουργείται λοιπόν η υπόνοια αποκρύψεως – επιλεκτικής παρουσιάσεως αποσπασμάτων, κάτι που προφανώς ισχύει και με το δεύτερο έγγραφο, ώστε να δημιουργηθούν στον αναγνώστη οι (παραπλανητικές) εντυπώσεις που θέλει ο αρθρογράφος ή οι πηγές του.
Σημειώνεται εδώ ότι ούτως ή άλλως, όπως έχει σημειώσει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, η ελληνική αποστολή δεν ακολούθησε το παραλιακό δρομολόγιο προς Ντέρνα αλλά κινήθηκε σε εσωτερικό δρομολόγιο.
Συνολικώς, δεν υπήρξε καμμία «προειδοποίηση» του ΕΤΑ ή «σήμα που αγνοήθηκε» για κίνδυνο τροχαίων. Ο τίτλος του άρθρου, για «σήμα κινδύνου» που δήθεν αγνόησε η ΔΕΠ ή οποιοσδήποτε άλλος, είναι αβάσιμος. Διαφαίνεται επίσης ότι ο αρθρογράφος συγχέει τους “κινδύνους” Ασφαλείας και το “Επίπεδο Απειλής”, σε κάθε περίπτωση όμως, το συμπέρασμά του ότι δήθεν η ΔΕΠ υποβάθμισε το επίπεδο απειλής, είναι απλώς ανεύθυνο.
Η δεύτερη “αποκάλυψη” του δημοσιεύματος, είναι ότι η λεγομένη “Παράλληλη Σχεδίαση” που περιγράφει ο κανονισμός σχεδιάσεως επιχειρήσεων, ορίζει πως «απαιτούνται τυπικά 6 ημέρες […] από τη λήψη της απόφασης μέχρι την τελική εκπόνηση και έγκριση του σχεδίου». Εξ αυτού, ο αρθρογράφος υποστηρίζει ότι διατέθηκε πολύ λίγος χρόνος για την σχεδίαση –μόλις μιάμιση ημέρα– κι αναφέρει «βιαστική σχεδίαση», «ελλιπή σχεδιασμό», «αμέλειες» και «λάθη».
Ο ίδιος ο αρθρογράφος σημειώνει ότι πρόκειται για «τυπικό» χρόνο και «ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα» αλλά την ίδια στιγμή δείχνει να αγνοεί ότι όλα όσα περιγράφονται στα θεσμικά κείμενα, είναι το γενικό πλαίσιο που αφορά ιδανικές συνθήκες. Φαίνεται επίσης να αγνοεί ή οι πηγές του δεν τον ενημέρωσαν για την ταχεία εφαρμογή της μεθόδου επιχειρησιακής σχεδίασης που προβλέπεται σε έκτακτες περιπτώσεις οι οποίες απαιτούν ανταπόκριση σε χρόνο 48, 72 ωρών κ.ο.κ. Όλα αυτά διδάσκονται αναλυτικώς κατά την Σχεδίαση Διακλαδικών Επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ, που εφαρμόζει και το ΓΕΕΘΑ.
Το δυστύχημα στην Λιβύη και η ενημέρωση εντυπώσεων από τα μέσα
Επισημαίνεται ότι η αποστολή, δεν ήταν στρατιωτική -όπως εξάλλου σημειώνει και το δημοσίευμα- αλλά ανθρωπιστικής βοηθείας. Αυτό σημαίνει ότι η σχεδίαση είναι απλούστερη, καθώς η κύρια πρόκληση που βασανίζει τους επιτελείς κατά την Επιχειρησιακή Σχεδίαση στις πολεμικές επιχειρήσεις είναι η επεξεργασία των πληροφοριών, ο καθορισμός και ο τρόπος δράσεως για τα λεγόμενα “Κέντρα Βαρύτητας” (Gravity Centers) του αντιπάλου. Στις ανθρωπιστικές αποστολές συγκεκριμένα, δεν υπάρχει εχθρός και “Κέντρα Βαρύτητος” κι ως εκ τούτου, η σχεδίαση εκ των πραγμάτων απλοποιείται και συντομεύει σε χρόνο.
Είναι σαφές ότι επί των ανωτέρω, το δημοσίευμα δημιουργεί απλώς εντυπώσεις. Το ίδιο ισχύει και για το υπόλοιπο περιεχόμενό του, με τον αρθρογράφο να αποδίδει σε “πηγές” ερωτηματικά, τα οποία αναμασήθηκαν ευρέως το προηγούμενο διάστημα: γιατί συμμετείχαν στελέχη του ΕΤΑ σε μία αποστολή που έπρεπε να έχει δημόσια προβολή, γιατί δεν έφεραν οπλισμό και γιατί δεν επιλέχθηκε προσωπικό οποιασδήποτε άλλης μονάδος;
Έχουμε απαντήσει ότι η συμμετοχή προσωπικού του ΕΤΑ (κι άλλων μονάδων) κρίθηκε σκόπιμη λόγω της ειδικεύσεώς τους ως Νοσοκόμων Μάχης που θα υποστήριζαν καλύτερα το υγειονομικό προσωπικό της αποστολής και θα ευρίσκοντο ενώπιον σοβαρής δοκιμασίας αποκτήσεως – εμπλουτισμού εμπειρίας.
Η προσπάθεια δημιουργίας εντυπώσεων συνεχίζεται, όταν επισημαίνεται ορθώς ότι η επίρριψη ευθυνών και η εξαγωγή συμπερασμάτων θα γίνει σε βάθος χρόνου αλλά σημειώνει πως υπάρχουν «τέσσερα μείζονα ζητήματα». Ποια είναι αυτά;
Το δημοσίευμα παρουσιάζει σενάριο χρησιμοποιήσεως του επικεφαλής ως αποδιοπομπαίου τράγου «για να καλυφθούν οι πιο βαθιές παθογένειες του συστήματος και οι ευθύνες ανωτέρων», αναφέρει απογοήτευση στελεχών για την μεταχείριση εγκαυματία συναδέλφου του ΕΤΑ και δήθεν αδιαφορία της ηγεσίας για την αποστολή του σε ειδικό κέντρο θεραπείας στο εξωτερικό, θίγει το θέμα της τύχης του τρίτου διερμηνέα που τραυματίσθηκε και τέλος, τονίζει την σημασία της λήψεως επιπλέον μέτρων «για την περαιτέρω στήριξη όλων των εμπλεκομένων, των συγγενών των θυμάτων και την τόνωση του ηθικού των μονάδων».
Μεταφέρεται έτσι στον αναγνώστη μια στυγνή εικόνα των Ενόπλων Δυνάμεων. Το ενδιαφέρον όμως των προϊσταμένων έχει εκδηλωθεί σε όλη την κλίμακα από τις ημέρες νοσηλίας των τραυματιών ενώ και ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας ζήτησε να τους συναντήσει στο γραφείο του, εκδηλώνοντας την πλήρη στήριξη σε όλα τα επίπεδα. Ο τρίτος διερμηνέας της αποστολής, έπειτα από την νοσηλία του στην Λιβύη, σήμερα βρίσκεται στην Ελλάδα και ξεπερνάει σταδιακώς τα όποια προβλήματα των τραυμάτων του, με θετικές προοπτικές.
Η αποστολή στην Λιβύη και η κριτική από μετά Χριστόν προφήτες
Κατά την άποψή μας, η ουσία και το μήνυμα του άρθρου, βρίσκονται στο τέλος.
Ο αρθρογράφος, φροντίζει να αμαυρώσει το κλίμα εν όψει της εντός των επομένων ημερών τελετής εγκαινίων των νέων κτιρίων της ΔΕΠ, «λόγω των μοιραίων λαθών που φαίνεται ότι έγιναν». Το άρθρο καταλήγει ότι κατά την άποψη “πολλών” στελεχών, η ΔΕΠ έχει «κρίσιμες ελλείψεις, οι οποίες καθιστούν την υλοποίηση του οράματος αδύνατη».
Στην πραγματικότητα, πέραν των εσφαλμένων και αυθαιρέτων επισημάνσεων που περιέχει, το άρθρο δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως “μοιραίο λάθος”. Μόνο εντυπώσεις δημιουργεί ενώ κύριος στόχος δείχνει ότι είναι η δυσφήμιση της ΔΕΠ, με την επίκληση “στελεχών”, τα οποία όμως αμφιβόλου αξίας “επεξεργασμένα” στοιχεία φαίνεται να έχουν δώσει στον αρθρογράφο.
Προσωπική μας άποψη είναι ότι ενώ το άρθρο υπερτονίζει το ΕΤΑ, ερεθίζει με συναισθηματικού τύπου διαστάσεις για τις τύχες συναδέλφων και παραπέμπει ευθέως σε στελέχη του ως “πηγές”, οι όποιες διαρροές παραπληροφόρησης προέρχονται από αλλού. Στην παρούσα φάση, ένα από τα θέματα της ΔΕΠ που έχουν προκαλέσει αναταραχή και δυσαρέσκεια μερικών, είναι η απόφαση επαναλειτουργίας του Σχολείου Υποβρυχίων Καταστροφών Στρατού Ξηράς (ΣΥΚΣΞ) το οποίο είχε παύσει να λειτουργεί το 2017. Η απόφαση είχε στηριχθεί τότε σε σκοπιμότητες αφορούσες το Σχολείο Υποβρυχίων Καταστροφών (ΣΥΚ) του Πολεμικού Ναυτικού, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι επιχειρησιακές ανάγκες των ειδικών μονάδων του Ελληνικού Στρατού και δίχως να ζητηθεί γνωμοδότηση του ΓΕΣ. Η ΔΕΠ επανέφερε την παλαιά κατάσταση, έπειτα από επανεξέταση του θέματος. Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει “κλαδικές” δυσαρέσκειες κάποιων πολύ λίγων, που προφανώς εκτονώνονται με ανεύθυνους τρόπους, στρεφόμενες τυφλά εναντίον του συνολικού οικοδομήματος της ΔΕΠ.
Το ατυχές και ανοικτό σε παρεξηγήσεις άρθρο από ειδικό αναλυτή, προερχόμενο εκ των τάξεων του Πολεμικού Ναυτικού, χωρίς καμμία επιτελική εμπειρία προφανώς λόγω αποχωρήσεως πολύ νωρίς, δεν φωτίζει καμμία πτυχή της αποστολής στην Λιβύη. Απεναντίας δημιουργεί παραπλανητικές εντυπώσεις, υποσκάπτοντας σε τελική ανάλυση το κύρος των Ενόπλων Δυνάμεων και της ΔΕΠ ειδικώς, στα μάτια της ανίδεης κοινής γνώμης.
Η απόφαση καταργήσεως του ΣΥΚΣΞ και τα παράδοξα “κριτήρια” του ΓΕΕΘΑ
