Η ανταπόκριση των Ενόπλων Δυνάμεων στην πυρκαγιά και τα «χαμένα» ελικόπτερα
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών όπως οι μεγάλες πυρκαγιές της 23ης Ιουλίου στα Γεράνεια Όρη και την Ανατολική Αττική, υπεύθυνα είναι το Πυροσβεστικό Σώμα και η Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας. Τα μέσα αυτών ρίχνονται πρώτα στην «μάχη». Εάν η κατάσταση κριθεί ότι απαιτεί και την συνεισφορά των Ενόπλων Δυνάμεων, μόνο τότε επεμβαίνουν αυτές, δηλαδή σε δεύτερο χρόνο. Συνεπώς, οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν προορίζονται για την πρώτη ανταπόκριση αλλά για επικουρικό ρόλο, άρα είναι δεδομένο ότι η όποια επέμβαση δυνάμεών τους, θα λάβει χώρα κάποια ώρα μετά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στην Ανατολική Αττική, πολλοί κινδυνεύοντες πολίτες δεν «αντιλήφθηκαν» τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Κατά τα επίσημα στοιχεία, η πυρκαγιά που ξεκίνησε από την Καλλιτεχνούπολη, εκδηλώθηκε στις 16.57 (επίσημη ενημέρωση Πυροσβεστικού Σώματος) ή 16.49 (κατά τον Αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος κατά την συνέντευξη Τύπου της 26ης Ιουλίου). Κατά τον τελευταίο, η πυρκαγιά εξαπλώθηκε ταχέως και είχε φθάσει στην Λεωφόρο Μαραθώνος στις 18.30 περίπου, συνεπώς η καταστροφή στο Μάτι Ραφήνας είχε ολοκληρωθεί μέχρι τις 19.30 – 20.00 περίπου. Επί ώρες όμως μετά, μεγάλος αριθμός πολιτών που είχε καταφύγει στα παράλια, παρέμενε στην θάλασσα και ήταν απαραίτητη η περισυλλογή του.
Εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι περί τις 17.00 περίπου ζητήθηκε από τις Ένοπλες Δυνάμεις να επέμβουν, είναι δεδομένο ότι τα ιπτάμενα και πλωτά μέσα που διατέθηκαν, μόνο στην περισυλλογή των πολιτών από την θάλασσα μπορούσαν να συνεισφέρουν. Και μέχρι η φρεγάτα ΕΛΛΗ του Πολεμικού Ναυτικού να διανύσει την απόσταση από τις Κυκλάδες, είχε παρέλθει κρίσιμο χρονικό διάστημα και πολλοί πολίτες είχαν ανασυρθεί από την θάλασσα, κυρίως από πλωτά μέσα που είχαν σπεύσει από το λιμάνι της Ραφήνας. Η συγκέντρωση των λοιπών πλωτών μέσων των Ενόπλων Δυνάμεων στην περιοχή της κρίσεως, έγινε τις πρώτες ώρες της 24ης Ιουλίου. Είναι δεδομένο πάντως ότι τόσο η φρεγάτα όσο και τα λοιπά σκάφη και λέμβοι που απέστειλαν οι Ένοπλες Δυνάμεις, εξετέλεσαν σπουδαίο έργο κατά το μέτρο του δυνατού, σε συνάρτηση με τον χρόνο που άρχισαν να προσφέρουν.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις ήταν σε θέση να αποστείλουν άμεσα ελικόπτερα S-70 Aegean Hawk του Πολεμικού Ναυτικού, από το γειτονικό Ναυτικό Οχυρό Κοτρωνίου, ο Ελληνικός Στρατός να εκτελέσει νυκτερινό Helo Casting από Chinook με δύο λέμβους της Ζ΄ ΜΑΚ και η Πολεμική Αεροπορία να ακολουθήσει με παρουσία Super Puma. Εντυπωσιακή ήταν όμως η απουσία των ελικοπτέρων του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής. Τα 6 ελικόπτερα AS 365N3 Aegean Dauphin του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ εδρεύουν και αυτά στο Κοτρώνι και οι λόγοι της απουσίας τους είναι προφανείς: δεν υπάρχει επιχειρησιακή διαθεσιμότητα. Τα συγκεκριμένα ελικόπτερα θα έπρεπε να είναι παρόντα από την πρώτη στιγμή και με πληρώματα εκπαιδευμένα σε αποστολές Έρευνας & Διασώσεως, ώστε να προσφέρουν ουσιαστικώς σε μία έκτακτη κατάσταση η οποία από την ξηρά μεταφέρθηκε αιφνιδίως στην θάλασσα. Και από αυτή την άποψη, είναι αξιοπερίεργο ότι από την συνέντευξη Τύπου της 26ης Ιουλίου, απουσίαζαν ο Υπουργός Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής και η ηγεσία του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ.
Την ίδια στιγμή, στις Ένοπλες Δυνάμεις που εκ των πραγμάτων κλήθηκαν να δώσουν για άλλη μια φορά λύσεις, θα έπρεπε να προβληματίζει μια άλλη αντίστοιχη κατάσταση: 14 σύγχρονα ελικόπτερα ΝΗ-90 μέσης μεταφορικής ικανότητος, παραμένουν καθηλωμένα στο έδαφος με αποκλειστική ευθύνη του ΥΕΘΑ Π. Καμμένου, ο οποίος από την πρώτη στιγμή αναλήψεως των καθηκόντων του «τίναξε στον αέρα» το πρόγραμμα παραλαβής (παραμένει «παγωμένη» η παράδοση 6 επιπλέον ελικοπτέρων) και διέκοψε τις διαδικασίες προμήθειας ανταλλακτικών και FOS. Σήμερα, 3,5 χρόνια μετά, σφυρίζει αδιάφορα για το ευρισκόμενο σε εξέλιξη πρόγραμμα των ΝΗ-90, που ο ίδιος υπονόμευσε. Μία έκτακτη κατάσταση όπως οι πυρκαγιές, δεν δοκιμάζει ασφαλώς τα όρια ανταποκρίσεως των Ενόπλων Δυνάμεων από πλευράς διαθέσεως μέσων και τα όποια ζητήματα, μπορούν να παραμείνουν σκεπασμένα «κάτω από το χαλί». Αυτό όμως συνιστά σοβαρή ανευθυνότητα για ανταπόκριση σε μία στρατιωτική κατάσταση, την οποία πολιτική και στρατιωτική ηγεσία δηλώνουν μονίμως ότι «φοβούνται» και γι’ αυτήν προετοιμάζονται. Με 14 από τα πιο σύγχρονα ελικόπτερα τακτικών μεταφορών παρατημένα επί 3,5 έτη, δεν φαίνεται να προετοιμάζεται και τόσο, ο κ. Καμμένος.