Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 23 Σεπτεμβρίου οι Lockheed Martin και ΕΑΒ, ανακοίνωσαν από κοινού την παράδοση του 42ου εκσυγχρονισμένου F-16V στην Πολεμική Αεροπορία, συγκεκριμένα ένα πρώην F-16D Block 52+. Απομένουν 40 μαχητικά, που ελπίζεται ότι θα παραδοθούν βάσει του αρχικού προγράμματος μέχρι τα τέλη του 2027, δεδομένου ότι τα τελευταία δύο έτη οι παραδόσεις έχουν επιταχυνθεί.
Πρόθεση της Πολεμικής Αεροπορίας είναι η συνέχιση του προγράμματος με την εφαρμογή του στα 38 υφιστάμενα F-16 Block 50.
Από το 2017 που η Ελλάδα έλαβε την απόφαση να προχωρήσει στο F-16V για αυτονόητους λόγους, έχει ενδιαφέρον να εξετασθεί η θέση που κατέχει το F-16V ως υπ’ αριθμόν ένα επιλογή παγκοσμίως στον εκσυγχρονισμό αεροπορικών δυνάμεων. Ποιες χώρες, επιλέγουν σήμερα το F-16V; Διαπιστώνεται ότι αποτελεί επιλογή για αεροπορίες που δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι έχουν δυνατότητα στενής παρακολουθήσεως των τεχνολογικών εξελίξεων και σε μεγάλο βαθμό ανήκουν στον Τρίτο Κόσμο: Μαρόκο, Περού, Βουλγαρία υπερκαλύπτουν τις απαιτήσεις τους με το ακμαίο F-16V.
Τι απειλές αντιμετωπίζουν όμως αυτές οι αεροπορίες;
Το Περού γειτονεύει με την Χιλή που αναβαθμίζει F-16, τον Ισημερινό που επιχειρεί με ξεπερασμένα Mirage 5, την Βραζιλία που έχει επιλέξει το JAS-39E/F Gripen κι ενδιαφέρεται να ενισχύσει με μερικά μεταχειρισμένα C/D και την Κολομβία που σκοπεύει να παραγγείλει JAS-39E/F.
Το Μαρόκο είναι αμφίβολο εάν θα μπορούσε να κάνει κάτι παραπάνω, διαθέτοντας ήδη F-16 Block 52+, ανεξαρτήτως του ότι η ανταγωνιστική Αλγερία προχώρησε στην προμήθεια ρωσικών Su-57.
Η Βουλγαρία, επίσης υπερκαλύπτει τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της με το F-16V, υπό την άνεση του πλαισίου του ΝΑΤΟ και με τόσους συμμάχους στο πλευρό της που έχουν περάσει στην 5η γενιά του F-35.
Άλλες χώρες που επένδυσαν στο F-16V την ίδια περίπου περίοδο με την Ελλάδα, ήταν ήδη χρήστες F-16 ενώ δεν είχαν και την έγκριση για προμήθεια F-35. Τέτοια είναι η περίπτωση της Ταΐβάν και του Μπαχρέιν. Στην περίπτωση της Σλοβακίας, η χώρα ενήργησε στα ίδια πλαίσια με την Βουλγαρία.
Η Ελλάδα αποφάσισε προ οκταετίας να προχωρήσει στην αναβάθμιση μέρους του στόλου των F-16, λόγω οικονομικής στενότητος, μια ρεαλιστική προσέγγιση. Την ίδια στιγμή, είχε το πράσινο φως για να προμηθευτεί το F-35. Η ουσιαστική όμως ειδοποιός διαφορά με σχεδόν όλες τις άλλες αεροπορικές δυνάμεις που επένδυσαν και επενδύουν στο F-16V, είναι ότι η Πολεμική Αεροπορία καλείται να αντιμετωπίσει μια εξελιγμένη αεροπορική δύναμη του ΝΑΤΟ, με μεγαλύτερους αριθμούς.
Από μοιραία παιχνίδια της διπλωματικής σκακιέρας, η Τουρκία αποβλήθηκε το 2019 από το F-35 και θεωρεί ότι πρέπει να μην αφήσει την Ελλάδα να παγιώσει πλεονέκτημα στον αέρα. Η τουρκική επιθετικότητα ώθησε την Ελλάδα να προμηθευτεί εσπευσμένως μία Μοίρα Rafale F3R, που αν και εμπίπτουν στην ίδια γενιά με το F-16V, υπερέχουν σαφώς χάρη κυρίως στο πλεονέκτημα του πυραύλου αέρος – αέρος Meteor. Αργότερα, αποφασίσθηκε να γίνει το βήμα για την προμήθεια 20+20 F-35, που θα φέρουν την Πολεμική Αεροπορία σε μια εντελώς άλλη εποχή.
Έκτοτε, η Τουρκία έχει ανοικτές τις επιλογές προμήθειας F-16V ή Typhoon, όσο συνεχίζει να επιδιώκει τον στόχο των 40 F-35 και εν όψει μελλοντικής εντάξεως του εγχώριου Kaan. Το τελευταίο, στην αρχική μορφή του, δεν θα έχει πλήρη ταυτότητα μαχητικού 5ης γενεάς, όπως χαρακτηριστικά μειωμένης παρατηρησιμότητος.
Στην συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν στις 25 Σεπτεμβρίου, τέθηκε και πάλι το ζήτημα των F-35 χωρίς κάποια εξέλιξη ενώ τις επόμενες εβδομάδες σημειώθηκε φαινομενική κινητικότητα ως προς το Typhoon. Το μόνο που δεν ακούστηκε πάλι, ήταν το F-16V. Η επένδυση σε μία πλατφόρμα η οποία δεν μπορεί να “τραβήξει” μια αεροπορία στο μέλλον, προσφέροντας ουσιαστικό πλεονέκτημα έναντι εξελιγμένου αντιπάλου όπως η Πολεμική Αεροπορία που απολαμβάνει ήδη πλεονέκτημα, είναι φυσιολογικό να μην έχει την μεγαλύτερη υποστήριξη. Δεν υπάρχουν απεριόριστοι πόροι, ιδίως από την στιγμή που μεγάλο μέρος αυτών διοχετεύεται στο εγχώριο Kaan.
Απεριόριστους πόρους, δεν διαθέτει ούτε η Ελλάδα. Εν τούτοις, η Πολεμική Αεροπορία εξακολουθεί να θέλει συνέχιση επενδύσεων στο F-16V. Όμως το σε εξέλιξη πρόγραμμα των 82 μαχητικών, θα αντιμετωπίσει προκλήσεις. Η μετάβαση της τουρκικής αεροπορίας είτε στο Typhoon είτε στο F-35 και κατόπιν στο Kaan, ενισχύει την απαίτηση για ένα πιο εξελιγμένο ηλεκτρονικό σύστημα αυτοπροστασίας ώστε να μπορεί να σταθεί απέναντί τους το F-16V. Τέτοιο πρόγραμμα δεν υπάρχει ακόμη για την Πολεμική Αεροπορία και η προσθήκη 38 ακόμη αναβαθμισμένων μαχητικών με αυτή την αδυναμία, απλώς διογκώνει το μέγεθος της επενδύσεως που πρέπει να γίνει μελλοντικώς προς κάλυψη της απαιτήσεως. Άλλη τρέχουσα ανάγκη, όπως έχει γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, είναι η χρηματοδότηση του προγράμματος υποστηρίξεως των F-16, που έχει καθυστερήσει.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast # 112 – Η εικόνα για F-35, F-16V, CAATSA μετά τη συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν
Με δεδομένο λοιπόν ότι ούτως ή άλλως υπάρχουν “ουρές” χρήματος για τα F-16, ανακύπτει ακόμη πιο έντονο το ερώτημα κατά πόσο είναι ορθολογικό να συνεχίσουν οι επενδύσεις σε F-16V αντί σε ανώτερα F-35 ή/και Rafale.
Ο προσδιορισμός οροφής μαχητικών 200 αεροπλάνων τα επόμενα έτη, δημιουργεί κάποιες παρεξηγήσεις. Και σήμερα η Πολεμική Αεροπορία καλύπτει αυτό το ορόσημο. Μελλοντικώς όμως θέλει η οροφή αυτή να αφορά τύπους επιδόσεων πέραν της επομένης δεκαετίας και υπεροχής έναντι της απειλής. Το F-35 ανταποκρίνεται καλύτερα σε αυτά τα κριτήρια ή το F-16V; Ορθολογικό είναι να επιδιωχθεί η όσο το δυνατό ταχύτερη αύξηση του αριθμού F-35 ή/και Rafale κι όχι των F-16V, ως ποσοστό επί των 200. Τα 70 F-16 Block 30/50, θα παραμείνουν φυσικά σε υπηρεσία, με την Πολεμική Αεροπορία. Η συνεννόηση με την Αεροπορία των ΗΠΑ, που τα επόμενα έτη αναμένεται να αποσύρει F-16 αναβαθμισμένα με ραντάρ APG-83, μπορεί να καταστήσει διατηρήσιμη την κατάσταση σε επίπεδο αριθμών, με χαμηλό κόστος.
Η συνέχιση των επενδύσεων στο F-16V από κεκτημένη ταχύτητα, επιχειρησιακώς δεν μεγιστοποιεί το όφελος. Υποστηρίζεται όμως και με το επιχείρημα της συντηρήσεως της ΕΑΒ με έργο.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast #111 – “Σφήνα” F-35 αντί εκσυγχρονισμού των F-16 Block 50
