Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Προ ημερών, το Militaire αποκάλυψε την κυβερνητική απόφαση αποστολής μαχητικών F-16 στην Ρουμανία στις 1 Αυγούστου, για τετράμηνη περίοδο.
Πράγματι, σε επίπεδο επιτελικού σχεδιασμού, το ΓΕΕΘΑ έλαβε εντολή να εισηγηθεί και το ΓΕΑ εξειδίκευσε τις δυνάμεις με τις οποίες μπορεί να εξυπηρετηθεί η σχεδίαση. Σμήνος 4 μαχητικών F-16 Block 30 της 330 Μοίρας, προβλέπεται να αναπτυχθεί στην Ρουμανία στο πλαίσιο της αποστολής ενισχυμένης Εναέριας Αστυνόμευσης (eAP) του ΝΑΤΟ, για την ασφάλεια του εναερίου χώρου της Συμμαχίας κατά μήκος της Νοτιοανατολικής πλευράς της.
Το ότι δι’ αυτού του τρόπου η Ελλάδα “μπλέκει για τα καλά στον πόλεμο της Ουκρανίας”, είναι ασφαλώς υπερβολή και αγνοεί την συμμετοχή της χώρας στην Συμμαχία, σχέση η οποία είναι εξ ορισμού αμφίδρομη. Οι υποχρεώσεις σε μία συμμαχία, ιδίως σε περιόδους εντάσεως – κρίσεως, δοκιμάζουν τις σχέσεις των κρατών – μελών. Η αεροπορική ενίσχυση των ανατολικών χωρών του ΝΑΤΟ όλο αυτό το διάστημα, ουσιαστικώς υποτυπώδης και συμβολική, είναι το ελάχιστο μήνυμα ενισχύσεως της Αποτροπής που μπορεί να εκπεμφθεί προς την Ρωσία η οποία έχει επιτεθεί σε μια φιλική χώρα.
Οι αποστολές AP του ΝΑΤΟ, εξασφαλίζουν 24ωρη επαγρύπνηση, 365 ημέρες τον χρόνο στον εναέριο χώρο της Συμμαχίας κι αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο στην έκφραση της συλλογικής ασφαλείας των κρατών – μελών. Οι αποστολές έχουν τετράμηνη διάρκεια. Την διοίκηση της eAP στην Ρουμανία, ασκεί από τον περασμένο Μάρτιο η Ιταλία. Προκειμένου να γίνει αντιληπτός ο συμβολισμός όσο και η ουσία αυτών των διασυμμαχικών δράσεων, έχει σημασία να σημειωθεί ότι ενώ η Ρουμανία είναι μία εκ των χωρών που δέχεται αεροπορική ενίσχυση, η ίδια συμμετέχει με F-16 στην αποστολή AP στις Βαλτικές χώρες, την διοίκηση της οποίας από τις 31 Μαρτίου ανέλαβε η Πολωνία, με 4 F-16. Το Βουκουρέστι, επιδεικνύει στην πράξη ότι όχι μόνο δέχεται υποστήριξη αλλά παρέχει και το ίδιο, στο μέτρο των δυνατοτήτων του.
Οι αποστολές AP του ΝΑΤΟ, δεν είναι κάτι καινούργιο και αφορούν τον καιρό της ειρήνης. Ως μέτρο, υφίστανται από το 1961 και την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Από το 2004, με την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας, εκτελείται AP στις Βαλτικές χώρες. Η ανάπτυξη αεροσκαφών γινόταν σε αεροπορική βάση στην Λιθουανία αλλά από το 2014 και την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία, χρησιμοποιείται και βάση στην Εσθονία. Από το 2014 επίσης, εγκαινιάσθηκε και η eAP για την Ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ, με συμπληρωματική ανάπτυξη αεροσκαφών στην Πολωνία και ενίσχυση των αεροπορικών ικανοτήτων της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας.
Στις αποστολές AP του ΝΑΤΟ, η συμμετοχή μπορεί να αφορά και στοιχεία αντιαεροπορικής αμύνης. Το 2024, η Ολλανδία ανάπτυξε σύστημα Patriot στην Λιθουανία για εκπαίδευση ενώ εφέτος η Ιταλία έχει αναπτύξει συστοιχία SAMP/T.
Ανάπτυξη ελληνικής Διμοιρίας Αντιαρματικών στην Βουλγαρία στο πλαίσιο μέτρων του ΝΑΤΟ
Οι αποστολές AP δεν είναι άγνωστες στην Ελλάδα. Σε υλοποίηση διμερών συμφωνιών, η Πολεμική Αεροπορία αφιερώνει δυναμικό για την εκτέλεση αεροπορικών περιπολιών στους εναερίους χώρους της Αλβανίας (από το 2009), του Μαυροβουνίου (από το 2017) και των Σκοπίων (από το 2020) ενώ στην διάρκεια του 2025 θα υλοποιηθούν και στην Βουλγαρία. Οι αποστολές αυτές αναλαμβάνονται από κοινού με την Ιταλία και περιλαμβάνουν περιπολίες ανά 15 ημέρες.
Με αυτό το αιτιολογικό, όπως και λόγω των υποχρεώσεων που επιβάλει η διαρκής τουρκική αμφισβήτηση στο Αιγαίο, τον Οκτώβριο του 2024 η Αθήνα απέρριψε αίτημα των Βαλτικών κρατών για συνεισφορά στην AP. Εν τούτοις, η κυβέρνηση γίνεται αποδέκτης όχι μόνο τέτοιου τύπου αιτημάτων αλλά και της στάσεως που τηρούν συμμαχικές χώρες σε υποθέσεις ελληνικού ενδιαφέροντος. Στον παρόντα χρόνο επί παραδείγματι, δεν είναι τυχαίο ίσως ότι οι Βαλτικές χώρες υποστηρίζουν την συμμετοχή της Τουρκίας στην πρωτοβουλία Ετοιμότητα (Readiness) στους εξοπλισμούς της ΕΕ, ένα ζήτημα στο οποίο η Αθήνα και η Λευκωσία είναι αντίθετες. Η Τουρκία, τον Οκτώβριο του 2024 δέχθηκε να αποστείλει αεροσκάφη στις Βαλτικές χώρες, όπως έχει πράξει και το 2006 (Λιθουανία) ενώ το 2021 είχε πράξει το ίδιο και στην Πολωνία.
Η απόφαση συμμετοχής στην AP της Ρουμανίας, μπορεί να ερμηνευθεί ως αποβλέπουσα στην ενισχυμένη ανταπόκριση της Αθήνας στα αιτήματα συνδρομής της Συμμαχίας. Από το 2022 εξάλλου, η Ελλάδα συμμετέχει με Διμοιρία Αντιαρματικών σε έναν εκ των τεσσάρων επιπλέον Σχηματισμών Μάχης, αυτόν στην Βουλγαρία, που αποφάσισε να ενεργοποιήσει το ΝΑΤΟ για την ενίσχυση της Ανατολικής Πτέρυγάς του. Η αποστολή AP στην Ρουμανία, δεν έχει αντιμετωπίσει μέχρι σήμερα εμφανίσεις ρωσικών αεροπλάνων στην περιοχή, όπως συμβαίνει στις Βαλτικές χώρες.
Για την προετοιμασία της αναπτύξεως ελληνικών δυνάμεων, στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας επισκέφθηκαν και επιθεώρησαν την 57η Αεροπορική Βάση, όπου φιλοξενούνται οι δυνάμεις για την αποστολή AP του ΝΑΤΟ. Η συγκεκριμένη, εξελίσσεται στην μεγαλύτερη βάση του ΝΑΤΟ στην χώρα.
Ανάπτυξη ελληνικής Διμοιρίας Αντιαρματικών στην Βουλγαρία στο πλαίσιο μέτρων του ΝΑΤΟ
