Με αφορμή την παρουσία του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια στην Ημερίδα με θέμα «Αναδιοργάνωση του Θεσμού της Εφεδρείας», την οποία διοργανώνει το ΓΕΣ το Σάββατο 26/4/2025 στην Αίθουσα Αμφιθεάτρου της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (ΣΣΕ), πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας επισημαίνουν τα εξής, σχετικά με τις αλλαγές στην Εφεδρεία:
- Η αναδιοργάνωση του θεσμού της εφεδρείας αποτελεί μία από τις κύριες προτεραιότητες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030». Όπως επανειλημμένα άλλωστε έχει τονίσει ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, ο «Στρατός των Πολιτών» ήταν από την Αρχαία Ελλάδα και παραμένει μέχρι σήμερα ο βασικός πυλώνας της Άμυνάς μας.
- Στόχος είναι η συγκρότηση μιας εφεδρείας σύγχρονης, θεσμικά κατοχυρωμένης, μέσα από την υιοθέτηση ενός δυναμικού μοντέλου που θα έχει ως βασικό άξονα τη διαρκή επιχειρησιακή εκπαίδευση σε ρεαλιστική βάση, που να αποδίδει υψηλή προστιθέμενη αξία στους εκπαιδευόμενους, αναγνωρίζοντας εμπράκτως τη συμβολή των εφέδρων στην Εθνική Άμυνα της Πατρίδας μας.
- Ο θεσμός της εφεδρείας σήμερα, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες, απέχει πολύ από το να λειτουργεί ικανοποιητικά και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων. Παρότι θεωρητικά όλοι όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις θεωρούνται έφεδροι, στην πραγματικότητα μικρός μόνο αριθμός τους μετεκπαιδεύεται μετά την απόλυσή του, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί, σε περίπτωσή που χρειαστεί, στα καθήκοντά του. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2024 κλήθηκαν 28.455 έφεδροι για μετεκπαίδευση και από αυτούς παρουσιάσθηκαν για διάφορους λόγους περίπου οι μισοί, δηλαδή 14.203! Είναι αυταπόδεικτο συνεπώς ότι χρειάζονται δομικές αλλαγές και ριζική αναδιοργάνωση της εφεδρείας και της μετεκπαίδευσης των εφέδρων.
- Στο πλαίσιο των δομικών αλλαγών στη μετεκπαίδευση, δημιουργείται ο θεσμός της ενεργού εφεδρείας. Στόχος είναι, με την πλήρη εφαρμογή της «Ατζέντας 2030», σε βάθος πενταετίας να δημιουργηθεί μία ισχυρή αριθμητικά δύναμη 150.000 ενεργών εφέδρων, οι οποίοι, με μία ριζικά αναδιαμορφωμένη και τακτική εκπαίδευση, θα μπορούν να συντρέξουν άμεσα τους ήδη υπηρετούντες με θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις και το μόνιμο προσωπικό τους, ώστε να καλύψουν επαρκώς τις επιχειρησιακές ανάγκες για την αποτροπή κάθε απειλής.
Πώς ένας απόστρατος των Ειδικών Δυνάμεων εκπαιδεύει την Εφεδρεία
- Με βάση τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται σήμερα, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και τις απειλές που αντιμετωπίζει η Πατρίδα μας, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια της μη αξιοποίησης των πολιτών που επιθυμούν να συνεισφέρουν στην Εθνική Άμυνα.
- Μία κύρια αλλαγή όσον αφορά τον θεσμό των ενεργών εφέδρων είναι η κατά βάση εθελοντική συμμετοχή, καθώς ο οπλίτης θητείας θα καλείται κατά την απόλυσή του να δηλώσει αν επιθυμεί να συμμετέχει σε αυτόν. Ο αρχικός σχεδιασμός προβλέπει ότι η συμμετοχή στην ενεργό εφεδρεία θα καθίσταται υποχρεωτική μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (όπως π.χ. σε συγκεκριμένες ειδικότητες) και όταν δεν καλύπτεται ο αριθμός των εκπαιδευομένων που απαιτούνται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών από εθελοντική συμμετοχή. Από τη συμμετοχή στον θεσμό του ενεργού εφέδρου θα αποκλείονται όσοι έχουν καταδικαστεί για σοβαρά ποινικά αδικήματα.
- Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης εφεδρείας θα αναβαθμιστεί, στα πρότυπα της προγραμματισμένης αναβάθμισης της εκπαίδευσης όσων καλούνται να υπηρετήσουν τη θητεία τους. Για τον σκοπό αυτό θα αξιοποιηθούν με τις αναγκαίες προσαρμογές οι βέλτιστες πρακτικές από χώρες που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον θεσμό της εφεδρείας (όπως π.χ. Φινλανδία και Ισραήλ), ενώ θα αξιοποιηθούν όλα τα σύγχρονα τεχνικά μέσα όπως π.χ. εξομοιωτές κ.λπ.
- Με την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου εφεδρείας και μετεκπαίδευσης προβλέπεται τουλάχιστον ένας κύκλος μετεκπαίδευσης 3 – 6 ημερών ανά 3 έως 5 χρόνια για κάθε έφεδρο. Συνολικά οι έφεδροι οπλίτες θα μπορούν να μετεκπαιδευτούν έως 80 ημέρες μετεκπαίδευσης μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας, ενώ οι έφεδροι αξιωματικοί θα συμπληρώνουν τουλάχιστον 150 ημέρες μετεκπαίδευσης.
- Στόχος είναι επίσης ο θεσμός της εφεδρείας να μην αποτελεί εμπόδιο για την εκπλήρωση των επαγγελματικών υποχρεώσεων όσων θα καλούνται σε μετεκπαίδευση, ούτε να επιβαρύνει οικονομικά τους συμμετέχοντες σε αυτήν. Για το σκοπό αυτό θα ληφθεί μέριμνα για την χρηματική αποζημίωση κατά τις ημέρες απουσίας από την εργασία των μετεκπαιδευομένων. Το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων, προκειμένου να τους ζητηθεί να συντρέξουν οικονομικά στην κάλυψη από πλευράς τους του κόστους αποζημίωσης των εργαζομένων που θα κληθούν να μετεκπαιδευθούν. Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη χωρίς ισχυρή εθνική άμυνα και ασφάλεια, θεωρούμε ότι οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών φορέων θα ανταποκριθούν θετικά και θα συμβάλλουν στο βαθμό που τους αναλογεί, στην αναβάθμιση του θεσμού της εφεδρείας.
- Παράλληλα, εξετάζεται η θέσπιση περαιτέρω κινήτρων, τα οποία θα ανακοινωθούν σε επόμενο διάστημα.
- Υλοποιείται η ηλεκτρονική πρόσκληση εφέδρων σε ψηφιακή μορφή. Εκσυγχρονίζεται πλήρως ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η ενημέρωση και η κλήση τους, με στόχο την άμεση αποστολή των επιστρατευτικών εγγράφων. Ήδη έχει διασυνδεθεί η εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ», στην οποία θα εγγράφονται όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους, με το GOV.GR, για την αποστολή επιστρατευτικών εγγράφων ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα αποστολής ομαδικών μηνυμάτων SMS σε εφέδρους των Μονάδων Επιστρατεύσεως.
- Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, προβλέπεται η ίδρυση δύο Κέντρων Μετεκπαίδευσης Εφεδρείας, σε συγκεκριμένες περιοχές, αξιοποιώντας ήδη υπάρχουσες στρατιωτικές υποδομές. Το ένα Κέντρο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στη νότια Ελλάδα (σε περιοχή της Αττικής) και το δεύτερο στη βόρεια Ελλάδα (κοντά στη Θεσσαλονίκη). Με τον τρόπο αυτό θα παρέχεται ποιοτική εκπαίδευση από εξειδικευμένα στελέχη, χωρίς να διαταράσσεται η λειτουργία των Μονάδων αλλά και να διευκολύνεται η εύκολη πρόσβαση των εκπαιδευομένων στα Κέντρα αυτά.
- Η μετεκπαίδευση εφεδρείας θα είναι προσαρμοσμένη, όπως και η εκπαίδευση όσων υπηρετούν την θητεία τους, στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και στα διδάγματα των πρόσφατων πολεμικών συγκρούσεων, ενώ θα μπορούν να απονέμονται νέες ειδικότητες, σύμφωνα με τις σύγχρονες επιχειρησιακές ανάγκες. Πέραν των βολών με ατομικό οπλισμό και την εκπαίδευση είτε σε οπλικά συστήματα που πρόκειται να αναβαθμιστούν, είτε στα νέα που θα αποκτηθούν στο πλαίσιο υλοποίησης του εγκεκριμένου πρόσφατα ΜΠΑΕ, θα δίνεται έμφαση σε σύγχρονες τακτικές μάχης και σε νέα γνωστικά κι επιχειρησιακά αντικείμενα π.χ. στην εκπαίδευση σχετικά με τα drones (αναγνώριση – προστασία – αντιμετώπιση – χειρισμός), αλλά και στην αξιοποίηση σύγχρονων μέσων προσομοίωσης μάχης, όπως οι εξομοιωτές.
- Ο θεσμός της ενεργού εφεδρείας θα συνδυάζεται, με τις κατάλληλες προσαρμογές, με τον θεσμό της Εθνοφυλακής, συμβάλλοντας στην κάλυψη των αμυντικών αναγκών σε παραμεθόριες περιοχές και στην άμεση αντιμετώπιση κάθε απειλής κατά της εθνικής κυριαρχίας. Στην κατεύθυνση αυτή ενοποιούνται οι Διευθύνσεις Επιστράτευσης και Εθνοφυλακής.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast #97 – Παρατηρήσεις στο πρόγραμμα Σύγχρονου Μαχητή
Κατά την παρουσία του στην Ημερίδα, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας ανέφερε στον χαιρετισμό του:
«Η σημερινή Ημερίδα είναι ένα βήμα στην ολοκλήρωση της «Ατζέντας 2030», γιατί η εφεδρεία είναι ένα σημαντικό τμήμα αυτής της Ατζέντας. Η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός του θεσμού της εφεδρείας.
Κατ’ αρχήν, πιστεύω στην εφεδρεία αξιοκρατικά. Αποτελεί έναν αξιακό σύνδεσμο ανάμεσα στον πολίτη, στην Πατρίδα και το κράτος. Από τον καιρό της Αθηναϊκής Δημοκρατίας έως το 1940 οι ένοπλοι πολίτες υπήρξαν διαχρονικά το θεμέλιο της Ελευθερίας.
Η συμβολή των Εφέδρων στην Ιστορία του Έθνους δεν μπορεί να αποτιμηθεί. Έχει καταγραφεί στα πεδία των μαχών επί 2.500 χρόνια και αρκεί κανείς να ερευνήσει τα αρχεία που αναγράφονται οι νεκροί της πατρίδας μας για να βρεθεί αντίκρυ στον αριθμό των εφέδρων που θυσιάστηκαν για το μέλλον της χώρας.
Καταλήγουμε λοιπόν σε κάτι βασικό και νομίζω γενικά συμπεφωνημένο: ότι ο ένοπλος πολίτης είναι η προμετωπίδα της Ελευθερίας της χώρας.
Έχουμε έναν σκελετό επαγγελματικών στελεχών για τα οποία είμαστε βαθύτατα περήφανοι. Όμως, συμπληρώνονται από τον Έλληνα πολίτη, ο οποίος είναι έτοιμος να πάρει τα όπλα όταν απαιτηθεί για να υπερασπίσει την πατρίδα του, την οικογένειά του, την κοινωνία.
Η σύγχρονη εφεδρεία για εμάς αποτελεί εκτός από αξιακή αναγκαιότητα και στρατηγική αναγκαιότητα. Οι αντίπαλοι, οι απειλές – η απειλή αν το θέλετε – που καλείται να αντιμετωπίσει η πατρίδα μας είναι αριθμητικά πολύ υπέρτεροι. Κατά συνέπεια ο ενεργός στρατός πρέπει να ενισχυθεί.
Χρειαζόμαστε λοιπόν μια εφεδρεία ποιοτικά αναβαθμισμένη. Και την ενσωμάτωση του στρατού των πολιτών στον εθνικό αμυντικό μας σχεδιασμό. Γιατί αυτό απαιτεί η ασφάλειά μας, αυτό απαιτεί η εθνική μας επιβίωση.
Η «Ατζέντα 2030», όπως έχει σχεδιαστεί, ενσωματώνει πλήρως τον θεσμό της νέας εφεδρείας όπως και τον θεσμό πρέπει να σας πω και της νέας θητείας, διότι και εκεί θα υπάρξουν δραστικές μεταρρυθμίσεις.
Χρειαζόμαστε ένα δυναμικό μοντέλο και στις δύο περιπτώσεις που να έχει άξονα την εκπαίδευση. Επιχειρησιακή και ρεαλιστική εκπαίδευση, όχι εκπαίδευση στα χαρτιά.
Τα υπάρχοντα σύγχρονα οπλικά συστήματα, αλλά και αυτά που θα αποκτηθούν μέσα από τον για πρώτη φορά 20ετή σχεδιασμό, πρέπει να έχουν εκπαιδευμένους χειριστές.
Όπως επίσης οι σύγχρονες πρακτικές μάχης, τα διδάγματα που αποκομίσαμε από το ό,τι συμβαίνει στον κόσμο σήμερα, απαιτούν μία νέα εκπαίδευση και στο πεδίο, αλλά και με εξομοιωτές, με σύγχρονους εξομοιωτές που να προσομοιάζουν και να προσιδιάζουν σε ό,τι ο μαχητής πρόκειται να αντιμετωπίσει.
Για αυτό δημιουργούμε τη νέα εφεδρεία, έναν νέο συμπληρωματικό θεσμό. Αυτός ο νέος συμπληρωματικός θεσμός τοποθετείται ανάμεσα στον στρατό και στην γενική επιστράτευση. Μιλάμε για μια ενεργό εθελοντική εφεδρεία.
Εισάγουμε λοιπόν το θεσμό του ενεργού εθελοντή εφέδρου. Σε αυτόν καλούνται να δηλώσουν εθελοντικά τη συμμετοχή τους οι οπλίτες και οι δόκιμοι έφεδροι αξιωματικοί, όταν συμπληρώσουν τη στρατιωτική τους θητεία.
Επίσης θα γυρίσουμε πίσω και θα ζητήσουμε από όσους έχουν αφυπηρετήσει τα τελευταία 10 χρόνια κατ’ αρχήν, εάν θέλουν και πώς θέλουν να ενταχθούν.
Στόχος είναι με την πλήρη εφαρμογή της Ατζέντας 2030, σε πέντε χρόνια δηλαδή από τώρα να υπάρχει μια δύναμη 150 χιλιάδων ενεργών εθελοντών εφέδρων, που να έχουν έναν διαφορετικό τύπο εκπαίδευσης και ένα διαφορετικό τύπο ετοιμότητας και να μπορούν να συντρέξουν άμεσα τον ενεργό στρατό και να καλύψουν άμεσα επιχειρησιακές ανάγκες.
Νομίζω ότι διατυπώνω το προφανές, ότι η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να μην αξιοποιεί τους πολίτες που επιθυμούν να συνεισφέρουν στην εθνική άμυνα.
Επίσης πραγματοποιούμε αλλαγές και στην ενημέρωση των εφέδρων. Πρέπει να σας ομολογήσω ότι ήταν σοκ για μένα όταν στην πρώτη άσκηση εφέδρων την οποία παρακολούθησα είδα ότι το σύστημα πρόσκλησης είναι το ίδιο τα τελευταία περίπου 50, αν όχι 100 χρόνια. Το Φύλλο Ατομικής Πρόσκλησης το οποίο επιδίδει με φυσική παρουσία αστυνομικός. Να υπάρχει αυτή η πραγματικότητα στη χώρα μας τον 21ο αιώνα; Είναι ποτέ δυνατόν;
Έχουμε λοιπόν ήδη διασυνδέσει την εφαρμογή «Έφεδρος» με το gov.gr, για την άμεση και ηλεκτρονική αποστολή των επιστρατευτικών εγγράφων. Επίσης, αναζητούμε και έχει μεγάλη σημασία ο διάλογος μαζί σας, παροχές και κίνητρα για την ενεργό εφεδρεία, αντισταθμιστικών, οικονομικών, μέσα στα πλαίσια των μικρών μας δυνατοτήτων.
Έπεσαν οι υπογραφές για τα τυφέκια ελευθέρου σκοπευτού TRG M10
Ακόμη, αναζητούμε τις δικές σας ιδέες, τις δικές σας σκέψεις αγαπητοί συνάδελφοι έφεδροι, για το πώς μπορεί να βελτιωθεί ο θεσμός. Χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας επίσης για να δημιουργηθεί, να αναδημιουργηθεί, διότι είμαι σίγουρος ότι οι ρίζες υπάρχουν και είναι στέρεες, μια αμυντική κουλτούρα, μια αίσθηση του κάθε Έλληνα πολίτη ότι έχει λόγο στην άμυνα της πατρίδας και είναι απαραίτητη η συμμετοχή του στην άμυνα της πατρίδας.
Νομίζω ότι το διεθνές περιβάλλον μας διδάσκει ότι η ψευδαίσθηση των αρχών του 20ου αιώνα περί διαρκούς ειρήνης, δεν είναι αυτό το οποίο συνέβη. Δυστυχώς, αλλά δεν συνέβη. Αντίθετα, επιστρέψαμε στην εποχή των αναταράξεων και των πολέμων. Θα ήθελα επίσης να ξεκαθαρίσω ότι δεν θεωρούμε την παρουσία σήμερα τόσων εφέδρων, εκπροσώπων όλων των οργανώσεων εφέδρων από τη χώρα, ως μία συμβολική παρουσία.
Παρακαλώ για την ουσιαστική σας συμμετοχή μετά τις παρουσιάσεις που θα σας γίνουν από πλευράς του Γενικού Επιτελείου Στρατού, αλλά και των συμμάχων μας, οι οποίοι θα μας φέρουν σε επαφή με άλλα πρότυπα. Όπως ξέρετε, έχω επισκεφθεί αρκετές χώρες τους τελευταίους μήνες για να έχω και εγώ μια εικόνα το πώς άλλες χώρες αντιμετωπίζουν τον θεσμό της εφεδρείας.
Επίσης, θα μου δώσετε την ευκαιρία να διατυπώσω κάτι το οποίο θα ήθελα να γίνει σαφές. Δε νοείται μεταρρύθμιση εάν μείνουμε στις αντιλήψεις του χθες, για να μην πω του προχθές.
Αναφέρομαι στην τεράστια διασπορά στρατοπέδων και μονάδων στη χώρα. Καταλαβαίνω, συμμερίζομαι ίσως τοπικές αντιδράσεις, αλλά νομίζω ότι το εθνικό συμφέρον είναι πολύ ευρύτερο και δεν έχουμε την πολυτέλεια να συνεχίσουμε όπως είμαστε.
Αντιδράσεις για συγχωνεύσεις μονάδων, αντιδράσεις ακόμη και για συγχωνεύσεις μονάδων Εθνοφυλάκων με μόνη σκέψη να μην μετακινηθούμε ελάχιστα χιλιόμετρα για την εκπαίδευσή μας, δεν είναι νοητή. Και είμαι απολύτως έτοιμος να αναλάβω το όποιο πολιτικό κόστος απαιτεί η μεταρρύθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων της Πατρίδος μας. «Οι καιροί ου μενετοί» και αυτό νομίζω μπορεί να το αντιληφθεί οιοσδήποτε στοιχειωδώς κοιτάξει απλώς το ευρύτερο γεωπολιτικό μας περιβάλλον. Δεν χρειάζεται να κάνει κάτι άλλο.
Περιμένω λοιπόν τη στήριξη σε αυτήν την προσπάθεια, βεβαίως και την εποικοδομητική κριτική, όπου χρειάζεται. Είναι απολύτως καλοδεχούμενη. Δεν ισχυριζόμαστε ότι γνωρίζουμε τα πάντα. Η σημερινή Ημερίδα είναι ακριβώς απόδειξη της προσπάθειας να αναζητήσουμε γνώσεις, απόψεις, αντιλήψεις σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Αλλά αυτό που δεν πρόκειται να γίνει, είναι να μην συνεχισθεί η μεταρρύθμιση απέναντι στις όποιες αντιδράσεις.
Κυρίες και κύριοι, καταλήγω: Ο έφεδρος κατά την άποψή μας είναι η ασπίδα της Πολιτείας. Είμαστε χώρα μικρή, αξιακά όμως δεν είμαστε ασήμαντοι. Είμαστε πολύ σημαντικοί. Και εν αντιθέσει με την τάση πάρα πολλών χωρών για ένα στενά επαγγελματικό στρατό, εμείς ιστορικά επιλέξαμε και επιλέγουμε ως κοινωνία, όχι ως Κυβέρνηση, μια διαφορετική αντιμετώπιση. Μία νομίζουμε πιο ουσιαστική αντιμετώπιση και για τη Δημοκρατία. Και πιστεύουμε βαθύτατα ότι ο Έλληνας Πολίτης είναι περήφανος για αυτήν την επιλογή της χώρας του.
Γιατί στο τέλος – τέλος η στολή που φέρει το εθνόσημο και που όλοι, όπως και εγώ, είχαμε την τιμή να φορέσουμε για ένα διάστημα της ζωής μας, είναι το κοινό μας σπίτι.
Σας ευχαριστώ πολύ».
Ακολούθησε παρουσίαση των σχεδιαζόμενων αλλαγών και των βέλτιστων πρακτικών από άλλες χώρες, όπως και συζήτηση μεταξύ των συμμετεχόντων, την οποία συντόνισε ο δημοσιογράφος και Έφεδρος Αξιωματικός των Τεθωρακισμένων Κώστας Σαρικάς.
