Αποκαλυπτήρια Μνημείου Ηρώων & Αγνοουμένων 33 Μοίρας Καταδρομών

«Τους ήρωες δεν τους βρίσκεις ποτέ στο σκοτάδι», μας υποβάλλει ο μεγάλος αρχαίος κωμικός ποιητής Αριστοφάνης. Οι ήρωες πρέπει να παραδίδονται διάπλατα στο φως για να λάμπουν. Για να μετουσιώνονται σε ιδανικά και φωτεινά παραδείγματα, όπως οι ένδοξοι καταδρομείς της Εθνικής Φρουράς, οι οποίοι το 1974 με τόλμη, γενναιότητα και ανιδιοτέλεια υπερέβησαν εαυτόν,  ζύγισαν το μπόι τους με την ιστορία και υπερασπίστηκαν μέχρι τέλους τα ιδανικά τους και την ελευθερία της πατρίδας.

Είναι λοιπόν με ιδιαίτερη συγκίνηση και εθνική περηφάνεια που μαζευτήκαμε σήμερα εδώ στο πάρκο «Αντιστράτηγου Γεώργιου Κατσάνη, διοικητή της 33^ης Μοίρας Καταδρομών 1974» στον Στρόβολο, για να αποκαλύψουμε και να παραδώσουμε στο φως το μνημείο ηρώων, προς τιμήν των πεσόντων και αγνοουμένων της 33^ης Μοίρας Καταδρομών, που πολέμησαν με απαράμιλλη ανδρεία και έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα, εκεί όπου ετάχθηκαν να αγωνιστούν, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974.

Μνημονεύουμε και καταθέτουμε στέφανα τιμής και ευγνωμοσύνης στους θρυλικούς λοκατζήδες. Σε αυτούς που πιστοί στον όρκο που έδωσαν στο ιερό ευαγγέλιο να υπερασπίζονται με «πίστην και αφοσίωσιν την πατρίδα, μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματος τους», πρόταξαν τα στήθη τους στις υπέρμετρες ορδές του άνομου εισβολέα. Σε αυτούς που παρέμειναν μέχρι τέλους πιστοί στο καθήκον και στην ιστορία μας.

Θα ήθελα εξαρχής να ευχαριστήσω τον Δήμο Στροβόλου\, και ιδιαίτερα το φίλο δήμαρχο Αντρέα Παπαχαραλάμπους, καθώς και το «Σωματείο 33^ης Μοίρας Καταδρομών  1974 – Πέλλα Πάις» για την πρόσκληση να χαιρετίσω τη σημερινή εκδήλωση. Το μνημείο, τα αποκαλυπτήρια του οποίου θα τελέσουμε σε λίγο, θα συμβολίζει την αιώνια εκτίμηση του Κυπριακού Ελληνισμού στους ανδρείους καταδρομείς, αποτελώντας ταυτόχρονα παντοτινό μάρτυρα των ηρωικών τους πράξεων και της ανεκτίμητης προσφοράς στη μαρτυρική Κύπρο. O χώρος που επιλέγηκε για να τοποθετηθεί το μνημείο μόνο τυχαίος δεν είναι. Από αυτό το σημείο οι ήρωες πρασινοσκούφηδες της 33^ης Μοίρας θα ατενίζουν το μαρτυρικό Πενταδάκτυλο και θα υπενθυμίζουν σε όλους εμάς ότι αποτελεί καθήκον η προσήλωση στον εθνικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την απελευθέρωση της κατεχόμενης γης μας.

«Ευκλεώς τοι κατθανείν χάρις βροτώ» μας αναφέρει ο αρχαίος δραματουργός Αισχύλος στο έργο του «Αγαμέμνων». «Σίγουρα το να πεθαίνεις ένδοξα είναι μεγάλη χάρη για τους ανθρώπους». Και αυτήν την αιώνια δόξα την απέσπασαν δικαίως με τις ηρωικές τους πράξεις, την αυθυπέρβαση, την αφοσίωση στο καθήκον, καθώς και για τη μέχρις εσχάτων αντίσταση που προέβαλαν για την ελευθερία της μαρτυρικής μας πατρίδας.

Θα ήταν παράλειψή μας εάν δεν καταθέταμε σήμερα σε τούτον το χώρο που  φέρει το όνομα του ανυπέρβλητου διοικητή της Μοίρας, Γεώργιου Κατσάνη, την ευγνωμοσύνη μας για τον ηρωισμό και τη γενναιότητα του ανδρός. Με την ευκαιρία της σημερινής εκδήλωσης καλωσορίζω στην Κύπρο την οικογένεια του ήρωα, τη σύζυγο, τις θυγατέρες και τα εγγόνια του. Για τον διοικητή Κατσάνη είναι πολύ δύσκολο να αποτυπώσουμε με τα φτωχά μας λόγια το μέγεθος της προσφοράς του. Oι συγκλονιστικές αφηγήσεις των στρατιωτών που είχαν την τιμή να πολεμήσουν δίπλα σ΄ αυτόν τον μεγάλο Έλληνα αξιωματικό αποτελούν τις αδιαμφισβήτητες αποδείξεις για τον ηρωισμό του στο πεδίο της μάχης. Οι λοκατζήδες της 33^ης Μοίρας Καταδρομών που είχαν την τιμή να τεθούν υπό τη διοίκηση του Ταγματάρχη τότε Κατσάνη, μαρτυρούν για το ήθος, το σθένος και τις ηγετικές ικανότητες του διοικητή τους.

Όπως οι ίδιοι συναγωνιστές του μαρτυρούν, την κρίσιμη στιγμή που ο Γεώργιος Κατσάνης βρέθηκε κατάματα με τον θάνατο δε λιποψύχησε και δε διανοήθηκε ούτε στιγμή να εγκαταλείψει τα όπλα τα ιερά. Παρέμεινε μέχρι την τελευταία στιγμή στην πρώτη γραμμή, υψώνοντας με το παράστημα του ασπίδα προστασίας για τους άντρες του. Ο Σερραίος Ταγματάρχης Γιώργος Κατσάνης έπεσε με το κεφάλι ψηλά, από βόλι ελεύθερου σκοπευτή. Πέρασε στην αιωνιότητα διαβαίνοντας το κατώφλι των αθανάτων ηρώων των αγώνων του Έθνους μας.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Ανήμερα της τουρκικής εισβολής του 1974, οι Μοίρες Καταδρομών της Εθνοφρουράς διατάχθηκαν να εφαρμόσουν το Σχέδιο «Λαβίδα», που προέβλεπε την κατάληψη των βουνοκορφών του Πενταδακτύλου που περιβάλλουν τη διάβαση της Αγύρτας, με σκοπό την καταστροφή των τουρκικών φυλακίων και την παρεμπόδιση της συνένωσης του προγεφυρώματος των αποβατικών δυνάμεων με τον τουρκοκυπριακό θύλακα του Κιόνελι.

H 33^η Μοίρα, το απόγευμα προωθήθηκε στους χώρους διασποράς, που αποτελούσαν το σημείο εκκίνησης της νυκτερινής ενέργειας με στόχο τα υψώματα Πετρομούθκια, Πύργο Παυλίδη, Γκαμήλα και τον Άγιο Ιλαρίωνα.

Στις 11 το βράδυ άρχισε η επιχείρηση. Μαζί με τον 1^ο Λόχο αφού έδωσε το σύνθημα της επίθεσης, βάδισε μπροστάρης και ο διοικητής της Μοίρας. Μετά από τρεις ώρες σφοδρών μαχών, στις 2 το πρωί της Κυριακής 21 Ιουλίου η πράσινη φωτοβολίδα που φώτισε τον ουρανό σηματοδότησε την επιτυχή ολοκλήρωση της αποστολής τους με την κατάκτηση των Πετρομουθκιών και του Πύργου Παυλίδη. Επόμενος στόχος ο Άγιος Ιλαρίωνας ο οποίος μέχρι τις πρωινές ώρες τέθηκε υπό την κατοχή των θαρραλέων λοκατζήδων μας.

Και ενώ όλοι ανέμεναν την εφαρμογή των σχεδίων που προέβλεπαν την αντικατάσταση των Καταδρομέων με Μονάδες Πεζικού, αυτό δεν έγινε ποτέ. Η ημέρα ξημέρωσε μέσα σε μια κόλαση πυρός από τους εισβολείς που ενισχύθηκαν με ειδικές δυνάμεις και επιτέθηκαν με σφοδρότητα εναντίον τους. Τα πυρομαχικά άρχισαν να λιγοστεύουν επικίνδυνα, και οι Τούρκοι συνέχισαν να ενισχύουν τις δυνάμεις τους και γι’ αυτό δόθηκε διαταγή για απαγκίστρωση όλων των καταδρομέων και επιστροφή στους χώρους διασποράς, εγκαταλείποντας τις κατεκτημένες με τόσο κόπο και αίμα βουνοκορφές του Πενταδακτύλου.

Η προσπάθεια απαγκίστρωσης εξελίχθηκε με λυσσαλέες μάχες και καταιγισμό πυρών από τους Τούρκους. Στις 9 το πρωί της 21^ης Ιουλίου έπεσε νεκρός ο διοικητής της Μοίρας. Οι επανειλημμένες προσπάθειες των συναγωνιστών του να φθάσουν κοντά του για να του παρέχουν την απαραίτητη βοήθεια επέβησαν άκαρπες. Λόγω του όγκου των πυρών, αναγκάστηκαν να αναζητήσουν την ασφαλή διαφυγή προς τα πίσω για να διασωθούν, αφήνοντας δυστυχώς, νεκρούς συναγωνιστές τους στο πεδίο της μάχης.

Παρά την απογοήτευση για την εξέλιξη των γεγονότων και παρά τη θλίψη για την τραγική απώλεια του διοικητή τους, οι Καταδρομείς της 33^ης Μοίρας δεν τα έβαλαν κάτω. Στις 22 Ιουλίου ο 33^ος Λόχος Κρούσεως του υπολοχαγού Βασίλειου Ροκκά και ο 31^ος του αείμνηστου υπολοχαγού Νικόλαου Κατούντα διατάχθηκαν να μεταβούν στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, με αποστολή την αναχαίτιση των τουρκικών δυνάμεων που επιχειρούσαν να ενισχύσουν και διευρύνουν το δημιουργηθέν προγεφύρωμα. Επικεφαλής της δύναμης τέθηκε ο υποδιοικητής της Μοίρας Λοχαγός Ευάγγελος Μαντζουράτος, ο οποίος μετά τον θάνατο του Κατσάνη ανέλαβε τη διοίκηση της Μοίρας. Ο αγώνας των Καταδρομέων μας εξελίχθηκε γρήγορα σε μια άνιση, αλλά συγκλονιστική μάχη εναντίον των τουρκικών δυνάμεων, που εντωμεταξύ πέτυχαν να αποβιβάσουν μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων. Γρήγορα  περικυκλώθηκαν και διεξήγαγαν επικό εκ του συστάδην αγώνα προς όλες τις κατευθύνσεις, επιδεικνύοντας απαράμιλλη ανδρεία και γενναιότητα, έχοντας όμως πολλές απώλειες.

Πέραν των όσων συγκλονιστικών επισυνέβαιναν στον Πενταδάκτυλο, ο 32^ος Λόχος Κρούσεως με επικεφαλής τον ανθυπολοχαγό Χρήστο Κότσαλη πολέμησε λυσσαλέα στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Πλάι πλάι με την Α’ Μοίρα Καταδρομών που έφθασε στην Κύπρο με τα ΝΟΡΑΤΛΑΣ, στη διάρκεια εκτέλεσης της επιχείρησης «ΝΙΚΗ», απέτρεψαν την κατάληψη του αεροδρομίου, αποκρούοντας επιτυχώς διαδοχικές επιθέσεις των Τούρκων, πριν αυτό παραδοθεί τελικά στις δυνάμεις του ΟΗΕ.

Στις 23 Ιουλίου, μετά την απόφαση για εκεχειρία, η Μοίρα μετέβη στο στρατόπεδό της και ακολούθως στη Λευκωσία για ανασυγκρότηση, παραμένοντας εκεί με την έναρξη της Β’ Φάσης της εισβολής, οπότε συνέχισε τον επικό της αγώνα αρχικά στη διάβαση Πανάγρων αντικαθιστώντας την 31^η Μοίρα και ακολούθως στην Αγία Μαρίνα Σκυλούρας.

Στον βωμό του καθήκοντος, η 33^η Μοίρα Καταδρομών πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Έπεσαν ή αγνοούνται μέχρι σήμερα εξήντα εννέα αξιωματικοί και οπλίτες καταδρομείς, οι οποίοι έχοντας ριζωμένο στην καρδιά το έμβλημα τους με το «Τολμών Νικά» και  προτάσσοντας την ψυχή, το μεγαλείο του Έλληνα και το «Μολών Λαβέ» του θρυλικού Λεωνίδα, δε διανοήθηκαν ποτέ να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους.

Σημειώνεται ότι μαζί με τους καταδρομείς μνημονεύουμε σήμερα και πέντε έφεδρους οπλίτες πεζικού που ακολούθησαν την 33^η Μοίρα, πολέμησαν και έχασαν τη ζωή τους στον Πενταδάκτυλο. Τα οστά των πέντε εφέδρων ανευρέθηκαν το 2017 στον ομαδικό τάφο που εντοπίστηκαν και τα οστά του Γεώργιου Κατσάνη και ταυτοποιήθηκαν το 2020, στο πλαίσιο των εργασιών της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, βάζοντας τέλος στην προσμονή και αγωνία των οικογενειών τους.

Φίλες και φίλοι,

Τα ένδοξα πεδία των μαχών που είχαν την τιμή να υποδεχθούν τους θρυλικούς μας καταδρομείς αποτελούν τους αδιάσειστους μάρτυρες του απαράμιλλου ηρωισμού τους, αποτελώντας ταυτόχρονα τόπους ευλογημένους που καθαγιάσθηκαν με το αίμα τους, και εφαλτήρια εθνικής ανάτασης.

Σήμερα και για 48 χρόνια η μισή μας σχεδόν πατρίδα παραμένει υπό την κατοχή των Τούρκων εισβολέων, με τις πληγές να παραμένουν ανοικτές. Με το δράμα των αγνοουμένων, την καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τη σύληση των εκκλησιών, τον παράνομο εποικισμό και την εκρίζωση κάθε ελληνικού στοιχείου των κατεχόμενων τόπων μας, να αποτελούν μια απαράδεκτη κατάσταση που προκαλεί θλίψη.

Δυστυχώς, η πολιτική της Άγκυρας αποδεικνύει καθημερινά, με δηλώσεις και πράξεις ότι δεν τιμά το συμφωνημένο πλαίσιο για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση που θα επιτρέπει την επανένωση, την ειρηνική συμβίωση και συνδημιουργία στο νησί.

Αντιθέτως όλες οι ενέργειες της τουρκικής πλευράς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι επιδιώκει την οριστική διχοτόμηση. Οι προτάσεις που καταθέτουν για λύση δύο κρατών και απαιτούν να γίνουν αποδεκτές ως προϋπόθεση για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες, αποδεικνύουν ότι η Άγκυρα επιζητεί τον εκτροχιασμό του συμφωνημένου πλαισίου λύσης του ΟΗΕ.

Η επιθετική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Κύπρο και η κλιμάκωση της έντασης στο πλαίσιο της αναθεωρητικής της πολιτικής, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για επανεκκίνηση της διαδικασίας που θα οδηγήσει σε έναν ειλικρινή διάλογο με στόχο την εξεύρεση μιας λύσης που θα κατοχυρώνει τα αυτονόητα. Τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ασφάλεια και την ειρήνη σε τούτο το χιλιοβασανισμένο νησί.

Γνωρίζοντας ότι η δική μας πλευρά έχει το δίκιο με το μέρος της, δηλώνουμε απερίφραστα ως Κυβέρνηση ότι θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ζήλο και χωρίς υπεκφυγές να υπερασπιζόμαστε τα δίκαια του λαού μας σε όλα τα διεθνή φόρα, με την ελπίδα ότι η Τουρκία θα αντιληφθεί ότι είναι και προς το δικό της συμφέρον η αποκλιμάκωση της έντασης και η διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας ανάμεσα σε όλα τα κράτη της ανατολικής Μεσογείου.

Οι ηρωικά πεσόντες λοκατζήδες μας και όλοι οι ήρωες των αγώνων της πατρίδας, μας κληροδότησαν ένα ανεξόφλητο χρέος. Αυτό της απελευθέρωσης και επανένωσης του τόπου μας. Η προσφορά τους αποτελεί τον φάρο που θα καθοδηγεί τις πράξεις μας για να διαβούμε τον δύσβατο τούτο δρόμο που θα μας οδηγήσει στην επιτυχή ολοκλήρωση του εθνικού μας στόχου. Το χρωστάμε σε αυτούς, το χρωστάμε και στις επόμενες γενιές.

Τιμή και δόξα στους λεβέντες καταδρομείς της 33^ης Μοίρας Καταδρομών.

Τιμή και δόξα σε όλους όσους αγωνίστηκαν και έπεσαν για την πατρίδας στους εθνικούς αγώνες.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους και είθε ο Μεγαλοδύναμος να βοηθήσει για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας.

Αθάνατοι.

Σας ευχαριστώ.

Υ.Γ. Για την ιστορική ακρίβεια των γεγονότων, πρέπει να σημειώσουμε ότι το ύψωμα του Αγίου Ιλαρίωνα, δεν καταλήφθηκε από τους καταδρομείς της 33 ΜΚ, όπως ανέφερε στην ομιλία του ο υπουργός. Απλώς μετά την κατάληψη του υψώματος Πετρομούθια, οι καταδρομείς προωθήθηκαν και προσέγγισαν το ύψωμα του Αγίου Ιλαρίωνα.