Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σημερινό δημοσίευμα του ρωσικού πρακτορείου TASS σχετικώς με εξέλιξη στην προμήθεια και δεύτερης Σμηναρχίας αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία, ελέγχεται ως προς το αν υπηρετεί κάποια σκοπιμότητα και δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται σε νέα δεδομένα.
Το δημοσίευμα αναφέρεται σε δήλωση του Ντμίτρυ Σουγκάγιεφ, διευθυντή της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στρατιωτικοτεχνικής Συνεργασίας (FSVTS) της Ρωσίας, κατά την έκθεση αμυντικού υλικού “ARMY 2022” που οργανώνει το ρωσικό Υπουργείο Αμύνης μεταξύ 15-21 Αυγούστου. Το δημοσίευμα υποστηρίζει ότι “απαντώντας σε ερώτηση σχετικώς με τον χρόνο υπογραφής συμβάσεως για την προμήθεια της δευτέρας σμηναρχίας (regiment) S-400 στην Τουρκία“, ο αξιωματούχος, δήλωσε: “Θέλω να σημειώσω ότι το σχετικό έγγραφο σύμβασης έχει υπογραφεί ήδη. Αυτό, μεταξύ άλλων, προβλέπει την εγχώρια παραγωγή μεμονωμένων εξαρτημάτων του συστήματος […] Το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 Triumph είναι μοναδικό. Και μπορώ να πω με πλήρη πεποίθηση ότι δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε την πιθανότητα οποιοδήποτε άλλο κράτος να παρουσιάσει άλλο, που θα μπορούσε να προσεγγίσει το S-400 Triumph από πλευράς χαρακτηριστικών επιδόσεων“.
Από την διατύπωση, βλέπουμε ότι η ερώτηση αφορά μάλλον εκτίμηση για το πότε θα υπογραφεί η σύμβαση για δεύτερη Μοίρα S-400 από την Τουρκία και ο Σουγκάγιεφ, μόνο αυτό δεν απαντά… Η απάντηση αναφέρεται σε ήδη υπογεγραμμένο έγγραφο, χωρίς να προσδιορίζει χρόνο όπως ζητήθηκε στην ερώτηση. Καθώς ως γνωστόν η σύμβαση που έχει υπογραφεί μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας προβλέπει προμήθεια μίας σμηναρχίας, η οποία έχει ήδη παραδοθεί, με δικαίωμα προαιρέσεως για μία δεύτερη, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η επιτηδευμένη απάντηση αναφέρεται στην υπογραφή της αρχικής συμβάσεως και τις προβλέψεις της.
Σύμφωνα με το TASS, ο Σουγκάγιεφ συμπλήρωσε με εξίσου προσεγμένη και γενικόλογη διατύπωση: “Η δυσχερής πολιτική κατάσταση που προέκυψε εφέτος, επηρέασε αρνητικώς ορισμένες πτυχές της αλληλοεπιδράσεως μεταξύ της ρωσικής πλευράς και των συνεργατών της. Ωστόσο, η στρατιωτικο-τεχνική συνεργασία με την Τουρκία εξελίσσεται σύμφωνα με τις συμφωνίες μεταξύ των προέδρων των δύο χωρών. Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με τους Τούρκους συνεργάτες σε μια διαφανή και αμοιβαίως επωφελή βάση“. Η έκφραση της βουλήσεως για συνέχιση της συνεργασίας στο μέλλον, μάλλον είναι τυπική αλλά εν προκειμένω ίσως και δηλωτική της μη υπάρξεως εξελίξεως ακόμη.
Η ισχύς του δικαιώματος προαιρέσεως έχει λήξει
Σημειώνεται ότι η σύμβαση προμήθειας από την Τουρκία, υπεγράφη στις 11 Απριλίου 2017 και οι παραδόσεις των δύο Μοιρών της Σμηναρχίας πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 12 Ιουλίου και 15 Σεπτεμβρίου 2019. Ο χρόνος παραδόσεως μετά διετία από την ανάθεση συμβάσεως, είναι φυσιολογικός για τα δεδομένα της ρωσικής αμυντικής βιομηχανίας. Εν τούτοις, πρέπει να επισημανθεί ότι σε όλες τις συμβάσεις, εάν προβλεφθεί δικαίωμα προαιρέσεως για προμήθεια και επιπλέον ποσοτήτων του συμβασιοποιημένου υλικού, ορίζεται συγκεκριμένος χρόνος ισχύος για την άσκησή του. Χρόνος ισχύος ορίζεται, επειδή το δικαίωμα προαιρέσεως προβλέπει την προμήθεια του επιπλέον υλικού στην τιμή που συμφωνήθηκε για την αγορά της αρχικής ποσότητος υλικού. Η τιμή αυτή όμως δεν μπορεί να ισχύει επ’ αόριστω, επειδή στο μεταξύ επέρχονται ανατιμήσεις στην προμήθεια πρώτων υλών και ο κατασκευαστής δεν μπορεί να εγγυηθεί την διατήρηση του κόστους στα ίδια επίπεδα. Ως εκ τούτου, το δικαίωμα προαιρέσεως έχει ισχύ συνήθως λίγων ετών από την υπογραφή της αρχικής συμβάσεως. Καθώς στην περίπτωση της Τουρκίας έχει παρέλθει ήδη πενταετία από την σύμβαση του 2017, θεωρείται εντελώς απίθανο να εξακολουθεί να ισχύει το δικαίωμα προαιρέσεως της συμβάσεως.
Εκτιμάται ότι το μέγιστο περιθώριο, δεν μπορούσε να υπερβαίνει την τριετία, δηλαδή ένα ακόμη έτος μετά την παράδοση του συμβασιοποιημένου υλικού. Όμως την περίοδο εκείνη υπήρχε μεγάλη ένταση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις εξαιτίας της παραλαβής του S-400, με επιβολή κυρώσεων και την αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35. Έκτοτε, τελευταία φορά που Ρώσος αξιωματούχος είχε τοποθετηθεί για το θέμα, ήταν στις 9 Δεκεμβρίου 2021, όταν ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρη Πεσκόφ, σε συνέντευξη στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, είχε εκφράσει απλώς την “ελπίδα” προμήθειας και νέας παρτίδος S-400.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία εάν το επιθυμεί, δεν μπορεί να αναθέσει σύμβαση στην Ρωσία, Αυτή όμως μάλλον θα πρέπει να είναι νέα. Κάτι τέτοιο, λόγω των ευρυτέρων πολιτικών εξελίξεων, θεωρείται εξαιρετικώς απίθανο. Στην παρούσα συγκυρία, τέτοια εξέλιξη με το S-400 θα διακινδύνευε την έγκριση από την Ουάσιγκτον, του τουρκικού αιτήματος για προμήθεια μαχητικών F-16V.
Την ίδια ημέρα πάντως με το δημοσίευμα του TASS, ανώνυμος Τούρκος αξιωματούχος σχετιζόμενος με την άμυνα, διέψευσε την υπογραφή νέας συμβάσεως αλλά και αυτός επιδέξια άφησε ασαφές το αν ασκήθηκε το δικαίωμα προαιρέσεως και δεν διευκρίνισε ότι υφίσταται τέτοιο στην αρχική σύμβαση: “Η αρχική σύμβαση που υπεγράφη με την Ρωσία για την προμήθεια S-400 περιελάμβανε ήδη δύο πατρίδες. Η προμήθεια δεύτερης παρτίδος περιλαμβανόταν στο αρχικό σχέδιο και την σχετική σύμβαση. Ως εκ τούτου, δεν έχουμε συγκεκριμένες εξελίξεις άξιες αναφοράς. Η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν υπάρχουν νέες συμφωνίες“, ανέφερε.
Συμπερασματικώς, επ’ ευκαιρία της εκθέσεως “ARMY 2022”, στην οποία η Μόσχα επιδιώκει να συντηρήσει το κύρος της ως αξιόπιστου προμηθευτή οπλικών συστημάτων τελευταίας τεχνολογίας, ο διευθυντής της FSVTS απάντησε σε προφανώς προετοιμασμένη ερώτηση για την Τουρκία, με σκοπό την δημιουργία εντυπώσεων.
Δούρειος Ίππος Podcast # 023 No SAMP/T and F-16Vs for Turkey
