Tροπολογία στον αμερικανικό αμυντικό προϋπολογισμό για εμπάργκο στην Τουρκία λόγω παραβιάσεων στο Αιγαίο

Από Σάββας Δ. Βλάσσης

Στις 5 Ιουλίου, με την εκπνοή της σχετικής προθεσμίας καταθέσεως τροπολογιών για τον HR 7900 – Νόμο Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας για το Οικονομικό Έτος 2023, δηλαδή των αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ το 2023, ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Chris Pappas κατέθεσε τροπολογία με την οποία ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα μπορεί να εγκρίνει πωλήσεις αμυντικού εξοπλισμού σε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ που παραβιάζει τον εναέριο χώρο ή με άλλον τρόπο την κυριαρχία ή εθνική ακεραιότητα άλλου κράτους μέλους της Συμμαχίας. Την τροπολογία που “φωτογραφίζει” ευθέως την Τουρκία και την επιθετικότητά της εις βάρος της Ελλάδας, συνυπέβαλαν και οι γερουσιαστές Bilirakis, Cicilline, Malliotakis, Pallone, Maloney, Carolyn, Titus, Sarbanes, Schneider και Meng.

Αποδεικνύεται ότι η σχετική αναφορά του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στις 18 Μαΐου σε προσπάθεια να εμποδιστεί η προμήθεια όπλων στην Τουρκία από τις ΗΠΑ και την επιβολή διαβεβαιώσεων ότι αυτά δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ελλάδας, όπως και η ευθεία προτροπή του Έλληνα πρωθυπουργού προς τους Αμερικανούς νομοθέτες κατά την ομιλία του στην Γερουσία, να επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε τέτοιες εγκρίσεις, εντάσσονται στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης πολιτικής στόχευσης για έμπρακτη αναχαίτιση της τουρκικής επιθετικότητας.

Διαπιστώνεται επίσης ότι η τακτική της Τουρκίας τα τελευταία έτη να παρουσιάζει δήθεν παραβιάσεις του τουρκικού εναερίου χώρου από ελληνικά αεροπλάνα, αποβλέπει στην δημιουργία σύγχυσης και την εξίσωση θύτη και θύματος όχι μόνο γενικώς αλλά και συγκεκριμένα στα όμματα των νομοθετικών οργάνων και την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Δηλαδή, στην αντιμετώπιση της προοπτικής της παρούσας τροπολογίας, την οποία καλλιέργησε η Αθήνα συστηματικώς. Η έκφραση μάλιστα επισήμως της δυσαρέσκειας για την εντονότερη παρουσία των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ στην Ελλάδα, εντάσσεται στον ίδιο στόχο, ο οποίος εξυπηρετείται και από τις ανακοινώσεις περί δήθεν παραβιάσεως καθεστώτος αποστρατιωτικοποιημένων νήσων από την Ελλάδα.

Η τροποποίηση που κατατέθηκε, αναφέρει συγκεκριμένα:

“ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΝ ΟΠΛΩΝ

(α) ΓΕΝΙΚΩΣ – Ο Πρόεδρος δεν μπορεί να μεταβιβάζει ή να εγκρίνει την εξαγωγή οποιωνδήποτε αμυντικών αντικειμένων ή αμυντικών υπηρεσιών που υπόκεινται στις απαιτήσεις της ενότητας 36 του Νόμου Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων (22 USC 2776) σε μια χώρα μέλος του Οργανισμού Συμφωνίας Βορείου Ατλαντικού (ΝΑΤΟ) που το προηγούμενο έτος επιδόθηκε σε επανειλημμένες μη εξουσιοδοτημένες παραβιάσεις του εναερίου χώρου ή με άλλον τρόπο παραβιάζει την κυριαρχία ή την εδαφική ακεραιότητα άλλης χώρας μέλους του Οργανισμού αυτού, εκτός εάν ο Πρόεδρος βεβαιώσει στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων ότι η χώρα αυτή δεν εμπλέκεται πλέον και για τους 6 προηγούμενους μήνες δεν έχει εμπλακεί, σε τέτοια δραστηριότητα.

(β) ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ – Ο Πρόεδρος μπορεί να παραιτηθεί των περιορισμών της εδαφίου (α) όσον αφορά μια συγκεκριμένη μεταβίβαση ή άδεια εάν

(1) πιστοποιήσει στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων ότι μια τέτοια παραίτηση άπταιται ζωτικού εθνικού συμφέροντος των Ηνωμένων Πολιτειών και 

(2) παράσχει μια λεπτομερή περιγραφή σταθερών βημάτων που έγιναν για να διασφαλιστεί ότι τα Αμερικανικά όπλα δεν χρησιμοποιούνται από τον παραλήπτη για επανειλημμένες μη εξουσιοδοτημένες παραβιάσεις της κυριαρχίας ή της εδαφικής ακεραιότητας άλλης χώρας μέλους του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου”.

Σημειώνεται ότι στις 5 Ιουλίου επίσης, οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές Dina Titus, Chris Pappas, Charlie Crist, Carolyn B. Maloney, Frank Pallone και John Sarbanes της Ομάδας Κογκρέσου για τα Ελληνικά Θέματα, εξέδωσαν ανακοίνωση ως προς την δήλωση της Κυβέρνησης Μπάιντεν για την πιθανή πώληση F-16 στην Τουρκία. Καθώς στην ανακοίνωση παρατίθενται αριθμητικά δεδομένα για την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο, καθίσταται αντιληπτό ότι η τακτική της Αθήνας να αναδεικνύει σε υψηλό επίπεδο την συγκεκριμένη πτυχή, αποδίδει. Η ανακοίνωση, ανέφερε:

“Στις 30 Ιουνίου, ο Πρόεδρος Μπάιντεν επιβεβαίωσε εκ νέου τις προθέσεις του να προχωρήσει στην πώληση μαχητικών αεριωθουμένων F-16 στην Τουρκία. Στις παρατηρήσεις του, σημείωσε ότι πριν προχωρήσει σε οποιαδήποτε πώληση και μεταφορά όπλων, απαιτείται έγκριση του Κογκρέσου. Ενώ η υποχώρηση της Τουρκίας ως προς την αντίθεσή της στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά εκκρεμή ζητήματα για να προχωρήσουμε με την πώληση F-16 στην κυβέρνηση Ερντογάν. Την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία δεν ήταν παραγωγικό μέλος του ΝΑΤΟ, ούτε αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ.

Η Τουρκία, συγκεκριμένα η Προεδρία Αμυντικών Βιομηχανιών της, παραμένει υπό καθεστώς κυρώσεων διά του Νόμου Αντιμετώπισης Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων (CAATSA) ως αποτέλεσμα της αγοράς του ρωσικού αντιπυραυλικού αμυντικού συστήματος S-400. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει δώσει απαντήσεις ως προς το πώς η Τουρκία θα πληρούσε τις προϋποθέσεις για να εξαιρεθεί από αυτές τις κυρώσεις και πώς η Κυβέρνηση θα μετριάσει τους κινδύνους της συνύπαρξης F-16 και συλλογών εκσυγχρονισμού με ένα ρωσικό οπλικό σύστημα, που είναι η αιτία αποπομπής της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35.

Από τις αρχές του 2022 η Τουρκία έχει παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, συμμάχου της στο ΝΑΤΟ, πάνω από 2.377 φορές, συμπεριλαμβανομένων 120 υπερπτήσεων σε ελληνική επιΤκράτεια. Οι ανταγωνιστικές ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος, καθώς και η εχθρική στάση της απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση, καθιστούν σαφές ότι δεν σκοπεύει να αναστείλει σύντομα αυτές τις επιθετικές και αποσταθεροποιητικές ενέργειες. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρούσαν στην πώληση F-16, αναμφίβολα θα χρησιμοποιούντο πολεμικά αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής για είσοδο στον Ελληνικό εναέριο χώρο. Αυτό θα παραβίαζε τον Νόμο Περί Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων, ο οποίος επιτρέπει μόνο τη μεταφορά εξοπλισμού για νόμιμες επιχειρήσεις αυτοάμυνας. Τους τελευταίους επτά μήνες, καμμία από τις ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος που σχετίζεται με την Ελλάδα δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αμυντική αλλά περισσότερο ως απλός εκφοβισμός. Η Κυβέρνηση δεν έχει παράσχει πληροφορίες σχετικά με το πώς εργάζονται για να παύσει η Τουρκία αυτές τις ανταγωνιστικές ενέργειες εναντίον ενός συμμάχου των ΗΠΑ.

Τέλος, εκτός από την επιθετικότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι βρίσκεται στα πρόθυρα επανεισβολής στη Συρία με συγκεκριμένη πρόθεση να στοχοποιήσει τις Κουρδικές δυνάμεις στο Βορρά. Πολλές από αυτές τις δυνάμεις έχουν πολεμήσει στο παρελθόν και έχουν βοηθήσει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην περιοχή. Εάν η Τουρκία αποκτούσε συστήματα μαχητικών F-16, θα χρησιμοποιούντο σαφώς σε αυτή τη νέα επίθεση κατά των συμμάχων μας Σύριων Κούρδων. Η Κυβέρνηση δεν έχει παράσχει πληροφορίες σχετικά με το πώς θα διασφαλίσει ότι αυτά τα άτομα, στα οποία βασιστήκαμε στο παρελθόν και μπορεί να χρειαστεί να το πράξουμε στο μέλλον, θα προστατεύονται από όπλα ανάπτυξης ΗΠΑ.

Μέχρι η Κυβέρνηση να μπορέσει να παράσχει τις κατάλληλες απαντήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο σκόπευε να μετριάσει τις προαναφερθείσες ανησυχίες, θα συνεχίσουμε να ενιστάμεθα σε αυτή τη μεταβίβαση όπλων και να πράττουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαίσουμε ότι αυτά τα F-16 δεν θα παραδοθούν στην τουρκική κυβέρνηση“.

Τι ζητεί η Αθήνα από τους Αμερικανούς ως προς τις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία