Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Για άλλη μια φορά ο ΥΕΘΑ Νικόλαος Παναγιωτόπουλος παρουσίασε τα ίδια στοιχεία για το υφιστάμενο και αναμενόμενο έργο για τα ΕΑΣ, απαντώντας στις 19 Μαΐου σε σχετική ερώτηση που κατατέθηκε στην Βουλή. Ο υπουργός δεν απάντησε στα ερωτήματα περί προγραμματισμού κλεισίματος εργοστασίων των ΕΑΣ ή αλλαγής του δημοσίου χαρακτήρα τους, καθώς αρμόδιο είναι το Υπουργείο Οικονομικών.
Όπως ενημερώνει ο ΥΕΘΑ, μόνο εποπτεία διά της ΓΔΑΕΕ ασκείται, και αυτή απλώς για την παρακολούθηση των εργασιών που αφορούν συμβάσεις του Δημοσίου. Κατά τα άλλα, το ΥΠΕΘΑ είναι ο κύριος πελάτης των ΕΑΣ, αφού από αυτό ανατίθενται κατά κύριο λόγο συμβάσεις έργου, προς κάλυψη επιχειρησιακών αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτά τα έργα συνοψίζει στην απάντησή του ο ΥΕΘΑ, χωρίς επί του πρακταίου να μπορεί να προβεί σε διορθωτικά μέτρα, αφού αυτά εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών.
Προκύπτει όμως ότι στην παρούσα συγκυρία, λόγω και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, από ενέργειες του ΥΕΘΑ υπάρχει μια σοβαρή ελπίδα ανακάμψεως των ΕΑΣ, εφόσον ενταχθούν σε ένα ευρύ πλαίσιο διμερούς αμυντικής συνεργασίας με την Γερμανία. Με χειρισμούς του ΥΕΘΑ εξελίσσεται μια προσπάθεια αποφασιστικής επανεκκινήσεως της ελληνογερμανικής αμυντικής συνεργασίας και στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, με επίκεντρο δύο προγράμματα ενδιαφέροντος ΓΕΣ: την αναβάθμιση των αρμάτων μάχης Leopard 2A4 και την προμήθεια του ΤΟΜΑ Lynx.
Καθώς η πορεία των κρατικών εταιρειών της αμυντικής βιομηχανίας ήταν ανέκαθεν συνδεδεμένη με την ανάθεση και υλοποίηση εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων, τονίζεται η παραδοξότητα αυτές να εμπίπτουν ακόμη στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών. Επομένως, εκ του αποτελέσματος, αυτή είναι μια παθογένεια, η οποία ακόμη δεν έχει διευθετηθεί με τις κατάλληλες τομές. Είναι απορίας άξιο, πως αυτό το ζήτημα δεν έχει αποτελέσει τουλάχιστον αντικείμενο ερωτήσεως στην Βουλή από βουλευτές της αντιπολιτεύσεως.
Η απάντηση του ΥΕΘΑ στην ερώτηση που κατέθεσε στις 11 Απριλίου ο βουλευτής Κυριάκος Βελόπουλος, με θέμα «Ανέφικτη η προγραμματισμένη μετεγκατάσταση του εργοστασίου των ‘Ε.Α.Σ.’ στον Υμηττό, χωρίς να υποστεί πλήγμα η παραγωγική δυναμική του», παρουσιάζει τα ίδια στοιχεία συμβάσεων που περιείχε ανάλογη απάντηση στις 4 Απριλίου:
«Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) ασκεί την προβλεπόμενη εποπτεία, διά της ΓΔΑΕΕ/ΔΑΕΤΕ, στην εταιρεία ΕΑΣ ΑΒΕΕ, η οποία σύμφωνα με το ν.43/75, το Π.Δ. 514/77 και το ν.3429/2005 συνίσταται, ως επί το πλείστον, στην παρακολούθηση και εποπτεία των εργασιών των ΕΑΣ, για την επισήμανση πάσης κακοτεχνίας και παραλείψεως που αφορά στην παραγωγή ή επισκευή όπλων και πυρομαχικών που προορίζονται για στρατιωτικούς σκοπούς, κατά την εκτέλεση έργου συμβάσεων επ’ ωφελεία του Δημοσίου.
Επίσης, σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του ν.3429/2005, ο κρατικός έλεγχος και η οικονομική εποπτεία της εταιρείας ΕΑΣ ΑΒΕΕ ασκείται από το συνερωτώμενο Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο εν τέλει έχει την αρμοδιότητα ως προς τη διαμόρφωση της οικονομικής και κάθε είδους πολιτικής.
Αναφορικά με το έργο, το οποίο έχει ανατεθεί από τις Ένοπλες Δυνάμεις στην ΕΑΣ ΑΒΕΕ, είναι σε εξέλιξη την παρούσα περίοδο δέκα (10) συμβάσεις εξοπλισμών συνολικού κόστους 151,5 εκ. ευρώ, η υλοποίηση των οποίων, σύμφωνα με τα εν ισχύ χρονοδιαγράμματα, είναι ανελαστική.
Αναλυτικότερα οι συμβάσεις είναι οι ακόλουθες:
Σύμβαση υπ’ αριθμ. 012Β/03: Προμήθεια φυσίγγων ARTEMIS Α-30 και EMERLEC.
H υπογραφή της έλαβε χώρα την 18η Μαρτίου 2003, για την προμήθεια 10.500 φυσιγγίων ARTEMIS Α-30 και 4.500 φυσιγγίων Emerlec. Το συμβατικό τίμημα ήταν 1.441.600,00€. Οι παραδόσεις έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί από το 2005 και δεν έχει παραδοθεί κανένα συμβατικό υλικό, ενώ από το ΥΠΕΘΑ έχει πληρωθεί το 50% της συμβατικής τιμής ως προκαταβολή, δηλαδή 720.800€.
Σύμβαση υπ’ αριθμ. 001Α/08: ΟΡΤΙΟN Προμήθεια 2.320 Πολυβόλων ΜIΝΙΜI 5,56 χιλ., 2.320 Διοπτρών Νυκτερινής Σκοπεύσεις (στο εργοστάσιο Αιγίου) και 21.940.288 Φυσιγγίων 5,56 χιλ. σε Ταινίες 4ΚΒ-1ΤΡΧ.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 30η Δεκεμβρίου 2014 με συνολική συμβατική τιμή 62.883.696,17€ και έχουν ολοκληρωθεί οι παραδόσεις των 2.320 Διοπτρών Νυκτερινής Σκοπεύσεως. Ομοίως, έχουν ολοκληρωθεί οι παραδόσεις 2.005 Πολυβόλων ΜIΝΙΜI. Υπολείπεται η παράδοση 315 Πολυβόλων ΜΙΝΙΜΙ. Εξ αυτών τα 20 έπρεπε να παραδοθούν την 3η Ιουνίου 2021 και τα 295 την 6η Ιανουαρίου 2022. Παράλληλα τα
21.940.288 φυσίγγια των 5,56 χιλ. έπρεπε να έχουν παραδοθεί την 6η Ιουνίου 2021 και δεν έχει παραδοθεί κανένα φυσίγγιο.
Σύμβαση υπ’ αριθμ. 006Α/09: Προμήθεια Φυσιγγίων 30mm επιθετικών ελικοπτέρων (ΕΕ/Π) ΑΡΑCΗΕ από τα εργοστάσια Υμηττού και Λαυρίου.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 28η Ιανουαρίου 2010, για την προμήθεια 94.669 φυσιγγίων επιχειρήσεων Μ789 ΗΕDΡ και 14.448 φυσιγγίων ασκήσεων Μ788 ΤΡ με τις παραδόσεις των φυσιγγίων να είναι προγραμματισμένες από το Μάιο του 2012 έως το Νοέμβριο του 2015. Έχουν παραδοθεί εκπρόθεσμα, την 20η Νοεμβρίου 2019, όλα τα φυσίγγια ασκήσεων με επιβολή προστίμου 191.072,41€, λόγω καθυστερήσεων.
Επίσης παραδόθηκαν 35.070 φυσίγγια επιχειρήσεων, 20.000 την 31η Ιουλίου 2020 και 15.070 φυσίγγια την 30η Σεπτεμβρίου 2021, με υπόλοιπο παραδόσεων 59.599 φυσίγγια επιχειρήσεων.
Σύμβαση υπ’αριθμ. 002Α/14: Προμήθεια Βομβίδων 40mm Υψηλής Ταχύτητας από τα εργοστάσια Υμηττού και Λαυρίου.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 30η Απριλίου 2014, για την προμήθεια Βομβίδων 40mm Υψηλής Ταχύτητας, συγκεκριμένα 161.000 HEDP-T/HV χωρίς Πυροσωλήνα Αυτοκαταστροφής, 69.000 HEDP-T/HV-SD με Πυροσωλήνα Αυτοκαταστροφής, και 35.000 ΤΡ-Τ/ΗΥ Ασκήσεων, με συνολική συμβατική αξία 18.187.136,60€ με χρόνο συμβατικών παραδόσεων από τον Ιούνιο του 2013 έως το Φεβρουάριο του 2021. Έχουν παραδοθεί 27.648 βομβίδες με πυροσωλήνα, 32.224 βομβίδες χωρίς πυροσωλήνα, 21.024 βομβίδες ασκήσεων και 1.024 δωρεάν. Εκκρεμεί παράδοση 41.352 τεμ. βομβίδων με πυροσωλήνα, 128.776 τεμ. βομβίδων χωρίς πυροσωλήνα και 13.976 τεμ. βομβίδων ασκήσεων.
Σύμβαση υπ’αριθμ. 002Α/17: Προμήθεια 1,950 ΟΝΥΠΑΣ Ενισχύσεως Ειδώλου 3ης
Γενεάς για τα αντιαρματικά (Α-Τ) CARL GUSTAF.
Η υπογραφή της έλαβε χώρα την 22α Μαΐου 2017, για την προμήθεια 1.950 ΟΝΥΠΑΣ ενισχύσεως ειδώλου 3ης γενεάς για τα Α-Τ CARL GUSTAF, με συνολική συμβατική αξία 16.938.554 €, ενώ έχουν παραδοθεί μέχρι σήμερα 1.500 ΟΝΥΠΑΣ. Κατά την παρούσα φάση, βρίσκεται σε εξέλιξη η τροποποίηση της Σύμβασης για την προμήθεια 450 ΟΝΥΠΑΣ θερμικής απεικόνισης, ενισχύσεως ειδώλου.
Πέραν των ανωτέρω, εκκρεμεί η υλοποίηση, με καθυστέρηση 10 ετών ήδη, της Σύμβασης με αριθμό 0034Β/08 του ΓΕΣ, που αφορά στην καταστροφή 343.413 ναρκών κατά προσωπικού, συνολικού κόστους 3.976.563,58 €, από τα οποία έχουν καταβληθεί ήδη 668.309,59 €. Παράλληλα εκκρεμεί η υλοποίηση, με καθυστέρηση 20 ετών ήδη, της Σύμβασης με αριθμό 006Α/98 του ΓΕΣ, που αφορά σε φορητό οπλισμό συνολικού κόστους 16.799.518.70€, από τα οποία έχουν καταβληθεί 38.292,33 €, ενώ αναμένεται τροποποίηση της σύμβασης.
Από τη μεταφορά του Συγκροτήματος Εργοστασίου Υμηττού (ΣΕΥ) στο Λαύριο, επηρεάζονται οι εξής εν ενεργεία Συμβάσεις και μόνο:
001Α/06 σε ό,τι αφορά την προμήθεια των φυσιγγιών 5,56 χιλ.
006Α/09 σε ό,τι αφορά την κατασκευή του κάλυκα του φυσιγγίου 30 χιλ. ΑΡΑCΗΕ (μικρή επίδραση καθόσον μόνο ο κάλυκας κατασκευάζεται στο ΣΕΥ).
002Α/14 καθόσον τα απάρτια του κάλυκα των βομβίδων 40 mm και του θαλάμου υψηλής πίεσης κατασκευάζονται στο ΣΕΥ.
Σε κάθε περίπτωση όμως, καταβάλλεται εργώδης προσπάθεια από όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, ώστε η μετεγκατάσταση των γραμμών παραγωγής από το εργοστάσιο Υμηττού, σε εκείνων του Λαυρίου και της Μάνδρας, να λάβει χώρα με σχεδιασμό και τις γραμμές παραγωγής εν λειτουργία. Για κάθε φάση αυτής της
δομημένης μετεγκατάστασης, θα υπάρχει συνεχής ενημέρωση από τη Διοίκηση ΕΑΣ.
Επίσης, υφίστανται σε εξέλιξη και σε διάφορες φάσεις έξι (6) εξοπλιστικά προγράμματα, συνολικού εκτιμώμενου κόστους 123.810.836 €, στα οποία δύναται να συμμετάσχουν ή και να τα αναλάβουν εξ ολοκλήρου τα ΕΑΣ. Τα προγράμματα αυτά, καλύπτουν επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων και ως εκ τούτου η υλοποίησή τους αποτελεί προτεραιότητα του ΥΠΕΘΑ, λαμβάνοντας πάντα υπόψη την δυνατότητα χρηματοδότησης. Μάλιστα κατά την παρούσα φάση, βρίσκονται σε διαδικασία ενεργοποίησης με σχεδιαζόμενη έναρξη υλοποίησης εντός των ετών 2022 – 2023.
Τα χρονοδιαγράμματα πληρωμών και παραλαβών, θα διαμορφωθούν οριστικά, κατά τη φάση της συμβασιοποίησης και κατόπιν διαβουλεύσεων με τον ανάδοχο, συνεπώς σε ενδεχόμενη ανάληψη από τα ΕΑΣ θα ληφθεί υπόψη η παράμετρος της μετεγκατάστασης.
Σε κάθε περίπτωση, για το ΥΠΕΘΑ αλλά και την Κυβέρνηση εν συνόλω, τα ΕΑΣ ΑΒΕΕ αποτελούν έναν εκ των βασικών πυλώνων της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, μία εταιρεία με μεγάλο ειδικό βάρος. Στο πλαίσιο αυτό θα προχωρήσουμε, σε ό,τι μας αφορά, στην ανάληψη στοχευμένων πρωτοβουλιών για την αναβάθμιση των δραστηριοτήτων της εταιρείας και στο σχεδιασμό της εκμετάλλευσης των νέων συνθηκών, που έχουν δημιουργηθεί, από την αμυντική βιομηχανία συνολικά.
Ήδη και σε σχέση με την εκπεφρασμένη θέση της Γερμανίας, αλλά και άλλων χωρών, για την αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών τους, με αφορμή τα γεγονότα στην Ουκρανία, κατά τη συνάντησή μου με τον πρέσβη της Γερμανίας στη Ελλάδα έθεσα το θέμα διμερούς αμυντικής συνεργασίας, καθώς και μίας αμοιβαίας επωφελούς συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.
Όμως, δεν πρέπει να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η παρούσα Κυβέρνηση παρέλαβε τις αμυντικές βιομηχανίες σε τραγική κατάσταση, σχεδόν σε καθεστώς παράλυσης. Ενδεικτικά, στα ΕΑΣ ΑΒΕΕ δεν υπήρχε η δυνατότητα, από τα ταμειακά τους αποθέματα, να καταβάλλουν τη μισθοδοσία στους εργαζομένους, ενώ η κατάσταση με την πρόοδο των συμβάσεων αναλύθηκε διεξοδικά παραπάνω.
Εν κατακλείδι, η επιχειρούμενη αναδιάταξη των ΕΑΣ ΑΒΕΕ, μέσω και της επιχειρούμενης μετεγκατάστασης, θα ωφελήσει αφενός την ίδια την εταιρεία αλλά και ολόκληρη την εθνική αμυντική βιομηχανία, την οποία στοχεύουμε να θέσουμε σε καθεστώς ολικής επανεκκίνησης.
Κατά τα λοιπά αρμόδια να σας απαντήσουν είναι τα συνερωτώμενα Υπουργεία».
Παρατηρήσεις – σχόλια για τις εκκρεμούσες και μελλοντικές συμβάσεις των ΕΑΣ
