Αμφιβολίες: το κύριο στοιχείο που δημιουργεί η μακροχρόνια στάθμευση Rafale του Κατάρ στην Τουρκία

Από Σάββας Δ. Βλάσσης

Η συμφωνία που υπεγράφη στις 2 Μαρτίου 2021 μεταξύ των αρχηγών ενόπλων δυνάμεων του Κατάρ και της Τουρκίας, για την στάθμευση μαχητικών Rafale και Mirage 2000 της Καταριανής Αεροπορίας στην Τουρκία για διάστημα 5ετίας, έχει προκαλέσει αίσθηση και όχι μόνο στην Ελλάδα. Οι ελεγχόμενης αξιοπιστίας αναφορές στην Ινδία, ότι Πακιστανοί πιλότοι εκπαιδεύθηκαν στα Rafale, δημιούργησε αναταραχή επειδή δόθηκε η εντύπωση ότι η Γαλλία εκπαίδευε τον εχθρό στον τύπο μαχητικού που είχε παραγγείλει η Ινδία, ασχέτως του αν οι Πακιστανοί υπηρετούσαν με σύμβαση έργου στην Καταριανή Αεροπορία.

Παρά τις επίσημες διαψεύσεις από την Γαλλία, η εμφάνιση ενός Πακιστανού πιλότου στην Τουρκία κατά την άσκηση ANATOLIAN EAGLE 21 το περασμένο καλοκαίρι, ο οποίος έφερε στην στολή patch του Rafale, πυροδότησε εκ νέου τέτοιου είδους σενάρια. Ιδίως στην Ελλάδα, όπου η απόφαση του Κατάρ να σταθμεύσει γαλλικού τύπου μαχητικά στην Τουρκία, αντιμετωπίζεται με έντονη καχυποψία. Έκτοτε, στην Ελλάδα, το ζήτημα απασχολεί κατά καιρούς τα διάφορα μέσα.

Η αλήθεια είναι ότι ένα patch κάποιου τύπου αεροσκάφους στην στολή ενός ιπταμένου που είναι διαθέσιμος σε άλλον τύπο, δεν σημαίνει απαραιτήτως πολλά. Αρκεί μία πτήση εθισμού, για να του δοθεί ως αναμνηστικό ή για να το φορέσει με δική του πρωτοβουλία. Και ο Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Γεώργιος Μπλιούμης φέρει το patch του Rafale, μετά την πτήση του στην Γαλλία αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι διαθέσιμος στον τύπο.

Το ζήτημα, ανεξαρτήτως του εάν έχει τεθεί ή όχι σε υψηλό πολιτικό επίπεδο από την Αθήνα, απασχολεί το Παρίσι εάν ληφθεί υπ’ όψιν η σχετική αρθρογραφία σε διάφορα γαλλικά μέσα και το ότι έχει απασχολήσει και το γαλλικό κοινοβούλιο. Είναι σαφές ότι από πολιτικής απόψεως, η υπόθεση αποτελεί πρόκληση για το κύρος της Γαλλίας. Ήδη σε σχετική απάντηση που έδωσε το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών, παραδέχθηκε ότι γνωρίζει την συμφωνία αλλά αρκέστηκε στην μάλλον αμήχανη επισήμανση ότι από το κείμενο της συμφωνίας που δημοσιοποιήθηκε, μόνο στην παράγραφο 15 του άρθρου 4 γίνεται αναφορά σε μαχητικά αεροσκάφη και συγκεκριμένα ότι κατά τις πτήσεις των αεροσκαφών του Κατάρ, θα συνοδεύονται πάντα από ένα τουρκικό αεροπλάνο.

Όμως η Dassault δεν είναι κρατική εταιρεία και ο κυβερνητικός έλεγχός της δεν είναι τόσο στενός, όσο είναι στην περίπτωση εξαγωγών των αμυντικών βιομηχανιών των ΗΠΑ. Επομένως, για να το θέσουμε απλά, στις συμβάσεις της Dassault, δεν τίθενται πολιτικοί περιορισμοί αρχής, ανάλογοι με αυτούς που θέτουν τα αρμόδια θεσμικά όργανα στις ΗΠΑ, όπως η μη διατάραξη της ισορροπίας σε μία περιοχή κ.λπ.

Εν πάση περιπτώσει, εφόσον αριθμός Rafale του Κατάρ βρίσκεται μονίμως σε τουρκικό έδαφος για μακρά χρονική περίοδο, προκύπτουν ορισμένες φυσιολογικές υποθέσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο:

• Πρακτικώς, οι Καταριανοί εκπαιδευτές στο Rafale, θα μπορούν να λειτουργήσουν σχολείο από το οποίο θα βγουν πλήρως διαθέσιμοι στον τύπο Τούρκοι ιπτάμενοι. 
• Το ελάχιστο που μπορούν να εξασφαλίσουν οι Τούρκοι, είναι αριθμός ιπταμένων, πετώντας με διθέσια αεροσκάφη να αποκτήσει καλή εξοικείωση με το Rafale, τα συστήματα και τα όπλα του, διερευνώντας απολύτως τις επιδόσεις ραντάρ, ηλεκτρονικού συστήματος αυτοπροστασίας και τον “φάκελο” των όπλων, με κύριο το επίφοβο βλήμα αέρος – αέρος Meteor.
• Σε επίπεδο τακτικού προσανατολισμού, η τουρκική αεροπορία μπορεί να αναπτύξει τακτικές αντιμετωπίσεως της απειλής των Rafale με το κύριο μαχητικό αεροσκάφος της, το F-16.
• Όσο ακραίο και αν ακούγεται, πιθανώς να υφίσταται διαβαθμισμένο παράρτημα στην συμφωνία που να προβλέπει την διάθεση των αεροσκαφών στην τουρκική αεροπορία για συμμετοχή σε επιχειρήσεις, σε περίοδο εμπλοκής της Τουρκίας σε πολεμική αναμέτρηση. 

Όποια υπόθεση κι αν γίνει, πρακτικώς θα είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί οτιδήποτε. Οπωσδήποτε όμως, έχει δημιουργηθεί ήδη ένας προβληματισμός, ένα κλίμα αμφιβολίας για πιθανές “εκπλήξεις” με τις οποίες θα βρεθεί αντιμέτωπη η Πολεμική Αεροπορία σε μια πολεμική σύρραξη με την Τουρκία. Και αυτό, η καλλιέργια αμφιβολιών, είναι βέβαιο ότι απετέλεσε μία από τις κύριες επιδιώξεις της Τουρκίας διά της συγκεκριμένης συμφωνίας με το Κατάρ. Η αμφιβολία όμως, δεν προεξοφλεί απαραιτήτως ότι σε μια πραγματική κατάσταση, θα υπάρξει και κάποιο απολύτως μετρήσιμο μέγεθος πλεονεκτήματος για την τουρκική αεροπορία. 

F-16V για Τουρκία και η προοπτική συγκρίσεως με την Πολεμική Αεροπορία