Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Από τον περασμένο Ιανουάριο, έχουμε αποκαλύψει τις πραγματικές τιμές μονάδος, τόσο για τα νέας κατασκευής όσο και για τα 12 μεταχειρισμένα, που ισχύουν στην ελληνική προμήθεια μαχητικών Rafale. Τα στοιχεία αναπαρήχθησαν από ιστότοπους χωρίς αναφορά στην πηγή προελεύσεως και σήμερα διαδίδονται κατά τον ίδιο τρόπο και σε δημοσιεύματα (ανυπόγραφα) εφημερίδων, παρά το γεγονός ότι δεν επιβεβαιώνουν αυτά που υποστηρίζουν οι πηχαίοι τίτλοι τους περί “ακριβότερων” ελληνικών Rafale σε σχέση με την προ ημερών γνωστοποιηθείσα συμφωνία της Αιγύπτου.
Στην αποκάλυψή μας, διευκρινίζαμε ότι το κόστος των 12 μεταχειρισμένων αεροσκαφών προσέγγισε τα 540 εκατ. €, δηλαδή τιμή μονάδος κάτω των 45 εκατ. € ενώ για τα 6 καινούργιας κατασκευής το κόστος ανήλθε σε 530 εκατ. € και τιμή μονάδος κάτω των 90 εκατ. €. Βεβαίως κατόπιν “επεξεργασίας” των δεδομένων και με πλείονα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, στο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ALMANAC 2019-2020 διευκρινίζαμε ότι η “καθαρή” τιμή των μεταχειρισμένων ήταν χαμηλότερη, μεταξύ 40-45 εκατ. € όπως και των νέας κατασκευής, περί τα 85 εκατ. €, λόγω συμπεριλήψεως στο πακέτο εξοπλισμού και υλικών.
Συνεπώς, από το 1,8 δισ. € της συμβάσεως για τα 18 αεροσκάφη, μόνο το 1,07 δισ. € περίπου σχετιζόταν με το κόστος των αεροσκαφών αυτών καθ’ αυτών και το υπόλοιπο ποσό των 730 εκατ. € “καλύπτει την προμήθεια ολοκληρωμένου συστήματος εξομοιωτή πτήσεως, εξοπλισμό αποστολής, εκπαίδευση ιπταμένων και τεχνικού προσωπικού, βιβλιογραφία, υπηρεσίες κ.λπ.”
Πέραν αυτών, η σύμβαση FOS για περίοδο 4 ετών είναι κόστους 120 εκατ. € ενώ αυτή για τα όπλα (συντήρηση και τροποποιήσεις υφισταμένων, προμήθεια Meteor) είναι κόστους 400 εκατ. €, διαμορφώνοντας συνολικό ύψος 2,32 δισ. € άνευ κρατήσεων και 2,49 δισ. € συμπεριλαμβανομένων αυτών.
Σύγκριση με την νέα προμήθεια της Αιγύπτου δεν είναι δυνατόν να γίνει, καθώς η τελευταία αφορά 30 Rafale νέας κατασκευής και όχι μεταχειρισμένα ενώ πρόκειται για την δεύτερη προμήθεια μετά την πρώτη σύμβαση του 2015 κι ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνει κόστος εκπαιδεύσεως, εξοπλισμού αποστολής, σύστημα εξομοιωτή κ.λπ. Το συνολικό κόστος των 3,747 δισ. € για 30 Rafale, αναφέρεται ότι περιλαμβάνει και σύμβαση 200 εκατ. € με την MBDA για οπλισμό, με αποτέλεσμα η τιμή μονάδος αεροσκάφους να διαμορφώνεται σε 118 εκατ. €. Tιμή η οποία πρέπει να θεωρείται υψηλότερη σε σχέση με την επιτευχθείσα τιμή μονάδος από την σύμβαση του 2015 για 24 αεροσκάφη ύψους 5,2 δισ. €.
Υπάρχουν όμως ερωτηματικά και επιφυλάξεις, που σχετίζονται με τις πρόνοιες της νέας συμβάσεως της Αιγύπτου. Τα πρώτα 24 Rafale δεν ήταν διαμορφώσεως F3R αλλά κάποιας προγενέστερης, επειδή η συγκεκριμένη διαμόρφωση πιστοποιήθηκε το 2018. Το πιθανότερο είναι ότι τα 30 νέα αεροσκάφη θα είναι διαμορφώσεως F3R και πολύ πιθανό η σύμβαση να περιλαμβάνει κόστος τροποποιήσεως των υφισταμένων στο ίδιο επίπεδο, αφού μόλις πρόσφατα η διαμόρφωση κατέστη επιχειρησιακή και με την Γαλλική Αεροπορία. Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε η τιμή μονάδος των 118 εκατ. € μειώνεται περισσότερο, επιβεβαιώνοντας ότι για δικινητήριο αεροσκάφος η τιμή του Rafale ως αεροσκάφος 4,5 γενιάς, κινείται σε αποδεκτά πλαίσια.
Ερωτήματα σωστής βάσεως που τίθενται, είναι τα σχετιζόμενα με την εξασφάλιση ανταλλαγμάτων και εμπλοκής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και η μη πρόβλεψη δικαιώματος προαιρέσεως στην σύμβαση που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση.
Το πρώτο ζήτημα έφερε σε δυσχερή θέση την κυβέρνηση κατά την συζήτηση στην Βουλή, με τον ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλο να αδυνατεί να δώσει πειστική απάντηση για την έλλειψη προνοίας ακόμη και για συμβολική εμπλοκή της ΕΑΒ στην υποστήριξη έστω κάποιων συσκευών του αεροσκάφους. Επειδή όμως και οι άλλοι Κλάδοι είναι χρήστες γαλλικών οπλικών συστημάτων, θα μπορούσαν να διεκδικηθούν ανταλλάγματα όπως ενδεικτικώς ο εφοδιασμός των 16 ΝΗ-90 με συσκευή FLIR ή η παραχώρηση συσκευής ελέγχου συντηρήσεως (Recertification) των βλημάτων Exocet του Πολεμικού Ναυτικού, κόστους 40 εκατ. €.
Η κυβέρνηση δεν έδωσε καμμία απολύτως οδηγία στην ΓΔΑΕΕ για διαπραγμάτευση ανταλλαγμάτων. Ο ΥΕΘΑ απάντησε αορίστως ότι θα διεκδικηθούν ανταλλάγματα σε επόμενη φάση αλλά η κυβέρνηση δεν απέφυγε την δημιουργία “κακού προηγούμενου”.
Ως προς το ζήτημα του δικαιώματος προαιρέσεως, που και εμείς είχαμε θίξει, υπάρχει μία μάλλον “απλή” εξήγηση για την έλλειψη σχετικής προνοίας. Το πλεονέκτημα που προσφέρει, είναι η σταθερή τιμή αγοράς για μια περίοδο ορισμένων ετών μετά την υπογραφή συμβάσεως. Η Αίγυπτος επί παραδείγματι, όταν υπέγραψε για 24 Rafale, δεν άσκησε το δικαίωμα προαιρέσεως για 12 επιπλέον, λόγω οικονομικών δεδομένων τα επόμενα έτη και δεν μπόρεσε να μεγιστοποιήσει οικονομίες κλίμακος από την αρχική επένδυση.
Στην ελληνική περίπτωση, τα πράγματα είναι πιο απλά. Πρόκειται για προμήθεια κατά βάση μεταχειρισμένων αεροσκαφών ενώ και τα αεροσκάφη νέας κατασκευής, όπως επίσης αποκαλύψαμε, φέρουν ορισμένες συσκευές μεταχειρισμένες προκειμένου να υπάρχει απόλυτη ομοιοτυπία με τα μεταχειρισμένα. Καθώς παρόμοια στοιχεία δεν θα υπάρχουν σε μελλοντική σύμβαση, δεν θα μπορούσε να έχει βάση καθ’ οιονδήποτε τρόπο η διασφάλιση σταθερής τιμής ακόμη και για αεροσκάφη νέας κατασκευής… Aυτό φυσικά δεν δικαιολογεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο ως ορθολογική, την μετά από μερικούς μήνες προμήθεια μικρού επιπλέον αριθμού.
Η προμήθεια στο μέλλον επιπλέον Rafale είναι βεβαία, για διαφόρους λόγους. Οι μη επιβεβαιωμένες διαρροές για συμπληρωματική προμήθεια 6 αεροσκαφών, δεν κινούνται στα πλαίσια μιας ορθολογικής αντιλήψεως συνολικής αντιμετωπίσεως της επενδύσεως που κάνει η χώρα, επιβεβαιώνοντας την γενική αίσθηση περί αυθαιρέτων πολιτικών αποφάσεων αποσπασματικού χαρακτήρος. Είναι δυνατόν να διεκδικηθούν σοβαρά ανταλλάγματα από σύμβαση προμήθειας μόλις 6 αεροσκαφών;
Ας αφήσουμε λοιπόν το αν αγοράσαμε φθηνότερα ή ακριβότερα τα Rafale από τους Αιγυπτίους, διότι αυτοί με την δεύτερη προμήθεια, κεφαλαιοποιούν την αρχική τους επένδυση στον τύπο. Εμείς τί κάνουμε;
Αδυναμία συμπληρώσεως δυναμικού δύο Μοιρών Rafale στο εγγύς μέλλον, μπορεί να ερμηνευθεί ως ανυπόφορος συμβιβασμός για την απόδοση προτεραιότητος σε μια προμήθεια F-35, επίσης 18-24, δηλαδή παρομοίου μικρού αριθμού. Καθώς από αμερικανικής πλευράς είναι διευκρινισμένο ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αναμένει φόρτο έργου από το πρόγραμμα F-35, θα μπορούμε να μιλάμε με βεβαιότητα για, κατά το κοινώς λεγόμενο, “μισές δουλειές”. Πράγματι, η χώρα θα “πληρώσει πολύ ακριβά” την άκρως ανταγωνιστική τιμή της αρχικής προμήθειας Rafale, αν μείνει με μια Μοίρα.
Ο απόλυτος θρίαμβος του αποσπασματικού και παρανοϊκού ανορθολογισμού σε επίπεδο κυβερνητικών επιλογών, εν απουσία στρατηγικής επενδύσεων εξοπλισμών και αναπτύξεως της εγχωρίου αμυντικής βιομηχανίας.
HMDS Targo: “φονικό βλέμμα” για τους Έλληνες ιπταμένους των Rafale
