Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 20 Ιουλίου το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι η Αεροπορία θα προβεί στην εξαγορά 8 μαχητικών F-35A τα οποία προορίζοντο για την Τουρκία. Η προμήθεια περιλαμβάνεται ως άσκηση προαιρέσεως σε τροποποίηση προηγουμένης συμβάσεως σταθερής καθορισμένης τιμής ύψους 861.731.778 $ και περιλαμβάνει εργασίες τροποποιήσεως ώστε τα μαχητικά να αποκτήσουν την πλήρη επιχειρησιακή διαμόρφωση του F-35A σε υπηρεσία με την Αεροπορία των ΗΠΑ. Στην ίδια τροποποίηση συμβάσεως περιλαμβάνονται επίσης 6 αεροσκάφη που κατασκευάζονται εξαρχής για την Αεροπορία των ΗΠΑ.
Η χρηματοδότηση της τροποποιήσεως συμβάσεως εξασφαλίζεται από τον προϋπολογισμό του Οικονομικού Έτους 2020 και το έργο θα ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2026. Τα 8 “επανατοποθετούμενα” F-35A που είχαν “δεσμευθεί” για την Τουρκία, αναφέρεται ότι ανήκουν στην 14η παρτίδα Χαμηλού Ρυθμού Αρχικής Παραγωγής (Low Rate of Initial Production – LRIP 14). Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο του 2019 το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ ανέθεσε στην Lockheed Martin σύμβαση ύψους 34 δισ. $ για 478 αεροσκάφη των LRIP 12, 13 και 14.
Σε αντίθεση με την εντύπωση που κυριαρχεί στα διάφορα μέσα που αναπαρήγαγαν την είδηση, η εξέλιξη δεν αφορά τα 6 πρώτα F-35A που έχουν κατασκευαστεί ήδη για την Τουρκία αλλά έχουν τεθεί σε αποθήκευση στην Αεροπορική Βάση Λιούκ της Αριζόνα, μετά την απόφαση της Ουάσιγκτον να αναστείλει τις παραδόσεις. Εξ αυτών των αεροσκαφών, τα 2 πρώτα που παραγγέλθηκαν το 2014 ανήκουν στην LRIP 10 και τα 4 επόμενα που παραγγέλθηκαν το 2015 ανήκουν στην LRIP 11.
Ακολούθησε το 2016 η ανάθεση συμβάσεως από την Τουρκία για συνολικώς 24 αεροσκάφη εκ των οποίων 8 της LRIP 12, 8 της LRIP 13 και 8 της LRIP 14. Εφόσον η τελευταία εξέλιξη αφορά τα 8 αεροσκάφη της LRIP 14, αυτό σημαίνει ότι δεν επηρεάζει τα υπόλοιπα 22 αεροσκάφη από την LRIP 10 μέχρι και την LRIP 13. Τουλάχιστον τα 6 πρώτα αεροσκάφη, ανήκουν τυπικώς στην Τουρκία και όπως έχει αναφερθεί από αμερικανικής πλευράς, πρέπει να διεξαχθούν συνομιλίες με την τουρκική για τον καθορισμό της τύχης τους αν και όπως ανέφερε τον περασμένο Ιανουάριο η Αμερικανίδα υφυπουργός Αμύνης αρμόδια για προμήθειες και συντήρηση Έλεν Λορντ, δεν έχουν πραγματοποιηθεί τέτοιες συνομιλίες.
Υπενθυμίζεται ότι στο τελικό σχέδιο του αμυντικού προϋπολογισμού του Οικονομικού Έτους 2020 που εκδόθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2019 περιλήφθηκαν πιστώσεις ανώτατου ύψους 30 εκατ. $ για «δραστηριότητες σχετιζόμενες με αποθήκευση, διατήρηση και ανάπτυξη σχεδίου για την τελικά διάθεση» μέχρι 6 F-35 της Τουρκίας, των εξομοιωτών πτήσεως, των συστημάτων εκπαιδεύσεως τεχνικών, των JHMCS και άλλου σχετικού εξοπλισμού. Σε ανακοίνωση του Κονγκρέσου την επομένη, αναφερόταν ότι θα υποστηριζόταν η αγορά από τις ΗΠΑ του συνόλου των 30 αεροσκαφών που είχε παραγγείλει μέχρι τότε η Τουρκία και ο υπουργός Αμύνης ενθαρρυνόταν «να μεγιστοποιήσει τον αριθμό αγοράς τουρκικών αεροσκαφών F-35 σχετιζομένων με τις Lot 12, 13 ή 14, κατά το οικονομικό έτος 2020 χρησιμοποιώντας πρόσθετη χρηματοδότηση παρεχομένη από το τμήμα 4101 του Νόμου αυτού». Στον υπουργό Έσπερ δινόταν περιθώριο μέχρι τις 1 Μαρτίου 2020 για να παρουσιάσει στις επιτροπές αμύνης του Κονγκρέσου αναφορά που περιγράφει το στρατηγικό σχέδιο με την απαιτουμένη χρηματοδότηση και ενέργειες για την αγορά των τουρκικών F-35.
Στις 11 Ιουνίου 2020 εξάλλου, κατά την ψήφιση της προτάσεως για τον αμυντικό προϋπολογισμό του Οικονομικού Έτους 2021, η Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων Γερουσίας εξουσιοδότησε την Αεροπορία των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσει, τροποποιήσει και να εκμεταλλευθεί επιχειρησιακώς τα πρώτα 6 F-35 που είχαν αγορασθεί από την Τουρκία.
Εκ των ανωτέρω συνάγεται το συμπέρασμα ότι ενώ μέχρι σήμερα οι αποφάσεις των αμυντικών προϋπολογισμών για τα Οικονομικά Έτη 2020 και 2021 περιλάμβαναν πρόβλεψη μόνο για τα 6 πρώτα F-35A που αποτελούν ιδιοκτησία του τουρκικού δημοσίου, η τύχη αυτών, όπως και άλλων 16 υπό κατασκευή, δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη. Παρά την παρότρυνση του Κονγκρέσου για “εξαγορά” των 24 αεροσκαφών των LRIP 12, 13, 14 που προορίζοντο για την Τουρκία, η πρόσφατη απόφαση του Υπουργείου Αμύνης καλύπτει μόνο τα 8 της LRIP 14.
Τυπικώς, η επιλογή αυτή αφήνει περιθώριο ώστε σε περίπτωση εξευρέσεως λύσεως με την Τουρκία για την υπόθεση του S-400, να αποδεσμευθούν άμεσα τα 6 ήδη κατασκευασμένα αεροσκάφη και να ακολουθήσει με κάποια καθυστέρηση η παράδοση των υπολοίπων 16. Σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα παραδόσεων, τα 8 μαχητικά της LRIP 12 επρόκειτο να παραδοθούν στην Τουρκία μεταξύ 2020-2021 και τα 8 της LRIP 13 το 2022. Αλλά αυτό ίσως είναι μια υπόθεση την οποία θα κληθεί να διαχειρισθεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ που θα κερδίσει τις επικείμενες εκλογές του Νοεμβρίου.
