Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το ελληνικό ενδιαφέρον για το μαχητικό F-35 που εκδηλώθηκε επισήμως από τον πρωθυπουργό κατά την συνάντησή του με τον πρόεδρο Τραμπ στην Ουάσιγκτον στις 7 Ιανουαρίου, αφορά πρωτίστως την διεκδίκηση μεριδίου από την παραγωγή του προγράμματος. Προφανώς η κυβέρνηση επιδιώκει να εκμεταλλευθεί την συγκυρία, σε μια στιγμή που απέχει μόνο λίγους μήνες η απόφαση οριστικού αποκλεισμού της συμμετοχής των τουρκικών βιομηχανιών από την παραγωγή του F-35.
Aυτό προκύπτει από τα όσα είπε ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας στην εκπομπή “Ακραία Φαινόμενα” του ΣΚΑΪ στις 12 Ιανουαρίου. Σε σχετική ερώτηση, ο υπουργός διευκρίνισε: «Ο πρωθυπουργός δεν είπε θέλω να αγοράσω F-35. Ο πρωθυπουργός είπε θέλω να συμμετάσχω στο πρόγραμμα των F-35. Έχουμε την ΕΑΒ. Εάν δεν μπούμε στα προϊόντα επόμενης γενιάς, με συγχωρείτε, τί θα φτιάχνει η ΕΑΒ; Χαρταετούς θα φτιάχνει μετά από 10-15 χρόνια»;
Σε διευκρίνιση που ζητήθηκε, ο κ. Δένδιας επιβεβαίωσε λέγοντας, «Έτσι ακριβώς, θέλουμε να φτιάχνουμε κάποια κομμάτια. Το είπε καθαρά, αυτή ήταν η verbatim διατύπωση της έκφρασής του».
Στην παρατήρηση ότι ο πρωθυπουργός δήλωσε σαφώς ότι μας ενδιαφέρει και η προμήθεια μιας Μοίρας 24 F-35, o υπουργός Εξωτερικών απάντησε: «Μάλιστα. Αλλά υπό όρους και συμπαραγωγής. Σωστά, αυτό είπε […] Εμάς μας ενδιαφέρει και η μεταφορά τεχνογνωσίας».
Τα ανωτέρω, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Αθήνα έθεσε στην Ουάσιγκτον σαφές αίτημα για ανάθεση στην ΕΑΒ μεριδίου από την παραγωγή του F-35 και συγκεκριμένως από αυτό που πρόκειται, όπως δείχνει η εξέλιξη των πραγμάτων τουλάχιστον, να αφαιρεθεί από την Τουρκία. Προφανώς, για να υποστηριχθεί το αίτημα αυτό, ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε και επισήμως το ενδιαφέρον προμήθειας του μαχητικού αεροσκάφους αλλά σε βάθος χρόνου, λόγω της αδυναμίας στην παρούσα φάση να ανταποκριθεί η χώρα από πλευράς δημοσιονομικής. Για τον λόγο αυτό, η σύναψη συμβάσεως προμήθειας τοποθετείται σε διάστημα τουλάχιστον 18 μηνών από σήμερα, το 2021 δηλαδή, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαπραγματεύσεως.
Πρόκειται επί της ουσίας για την δεύτερη φορά που η Αθήνα υποβάλει αίτημα στην Ουάσιγκτον για ανάληψη μεριδίου από το πρόγραμμα παραγωγής του F-35. H πρώτη κρούση είχε γίνει επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ και τον τότε ΥΕΘΑ Π. Καμμένο αλλά η απάντηση ήταν αρνητική. Τώρα, το αίτημα συνοδεύεται από πιο συγκεκριμενοποιημένη έκφραση ενδιαφέροντος για την προμήθεια του μαχητικού της Lockheed Martin, που σε συνδυασμό με την παρούσα χρονική συγκυρία, η οποία δείχνει αρνητική για την Τουρκία, θεωρητικώς αυξάνει τις πιθανότητες θετικής ανταποκρίσεως των ΗΠΑ.
Υπάρχει όμως ίσως και μια άλλη διάσταση. Ερωτώμενος ο υπουργός Εξωτερικών για τα ανταλλάγματα από την αναθεώρηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) που υπεγράφη μεταξύ Ελλάδος – ΗΠΑ, απάντησε: «Ούτως ή άλλως στην MDCA προβλέπονται συγκεκριμένες παροχές αμυντικού υλικού […] Το σημαντικό της MDCA δεν είναι το υλικό. Είναι λάθος αυτό και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις πια το έχουν καταλάβει. Είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας που θα μας επιτρέψει να έχουμε υλικό επόμενης γενιάς. Μην μπω σε συγκεκριμένα, δεν πρέπει…».
Από αυτή την διατύπωση, συμπεραίνεται ότι στην MDCA υφίσταται όρος που εξασφαλίζει ότι η Ελλάδα θα τυγχάνει μιας κάποιας “προνομιακής” αντιμετωπίσεως από τις ΗΠΑ, όσον αφορά θέματα εξοπλισμών και αμυντικής συνεργασίας γενικότερα. Στο πλαίσιο αυτό, διαφαίνεται ότι έχει δοθεί προτεραιότητα και στην ενημέρωση για ευκαιρίες που παρουσιάζονται από την διάθεση πλεονάζοντος αμυντικού υλικού από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις. Γενικώς, το ελληνικό αίτημα σχετικώς με το F-35, δείχνει να εδράζεται και σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι ΗΠΑ έναντι της Αθήνας, βάσει της MDCA.
Τι μπορούμε να περιμένουμε, εκτός της Πολεμικής Αεροπορίας, από την προμήθεια 24 F-35;
